بیان مولفه ها و موارد تحقق شعار سال جدید توسط مدیر مرکز رشد و فناوری در گفتگو با خبرگزاری ایکنا

سیدمنوچهر حسینی، عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، با اشاره به مؤلفه‌ها و موارد تحقق شعار سال جدید، اظهار کرد: محصول دانش‌بنیان، محصولی است که مبتنی بر دانش باشد؛ این محصول ویژگی‌ها و مزایایی دارد که از جمله آنها کم‌هزینه بودن، کیفیت بالا و افزایش بهره‌وری است. این ویژگی‌ها شرایطی را فراهم می‌کند که محصول رقابت‌پذیر باشد و در عرصه‌های ملی و بین‌‌المللی بتواند در بازارهای داخلی و خارجی حضور یابد و گام مؤثری در جهت اقتصاد دانش‌بنیان برداشته شود.

وی یادآور شد: با توجه به اینکه مشکلات اقتصادی بر کشور ما حاکم شده و در شرایط فعلی همه افراد جامعه از این مشکلات رنج می‌برند، لازمه برطرف کردن این مشکلات این است که بتوانیم گام‌های مؤثری را برداریم تا اقتصاد ما متکی بر نفت نباشد.

حسینی با بیان اینکه اقتصاد دانش‌بنیان که مبتنی بر محصول دانش بنیان است، از ارکان اقتصاد مقاومتی است، تأکید کرد: با متکی شدن اقتصاد به اقتصاد مقاومتی، کشور در مجامع بین‌المللی حرفی برای گفتن خواهد داشت و در برابر تحریم‌ها مقاوم شده و آسیب‌پذیر نخواهد بود.

عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان با اشاره به اینکه برای تحقق شعار سال مهم‌ترین نهادی که وظیفه‌مند می‌شود وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است، افزود: گرچه همه نهاد‌ها برای تحقق شعار سال باید همسو باشند اما وزارت علوم نقش مؤثرتری را در این راستا ایفا می‌کند.

وی ادامه داد: وزارت علوم این نقش مؤثر را توسط بازیگران حوزه فناوری و نوآوری انجام می‌دهد که بازیگران این حوزه در کشور ما دانشگاه‌ها، پارک‌های علم و فناوری، پژوهشگاه‌ها و مراکز رشد هستند. دانشگاه‌ها نقش آموزش و پژوهش را دارند، پژوهشگاه‌ها نقش پژوهش در حوزه‌های بنیادی و کاربردی را ایفا می‌کنند، پارک‌های علم و فناوری در جهت توسعه و تجاری‌سازی فناوری در واحدهای فناور را دارند و مراکز رشد نیز پل ارتباطی دانشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری هستند.

حسینی با بیان اینکه در حال حاضر ۴۹ پارک علم و فناوری در کشور داریم، افزود: ۲۲۴ مرکز رشد نیز در کشور فعال است که در این مراکز اساتید و دانشجویان ایده‌های خود را پرورش می‌دهند تا بتوانند تبدیل به محصول کرده و نیازهای جامعه را پاسخ دهند.

مدیر مرکز رشد دانشگاه بوعلی سینا همدان گفت: وزیر علوم از ابتدای ورود به وزارتخانه معاونت فناوری و نوآوری را تأسیس کرد که نقش سیاست‌گذاری در این حوزه را دارد، با توجه به نام‌گذاری شعار سال با عنوان تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین، این معاونت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار خواهد بود و با سیاست‌گذاری‌های این حوزه، نقش پررنگ‌تری را در تحقق شعار سال ایفا خواهد کرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا با بیان اینکه دانشگاه‌های ما بیشتر دانشگاه‌های نسل اول و دوم هستند، افزود: ما باید دانشگاه‌های خود را به سمت دانشگاه‌های نسل سوم و چهارم سوق دهیم‌ که این حرکت آغاز شده و باید سرعت بیشتری بگیرد. دانشگاه‌های نسل اول آموزش‌محور و دانشگاه‌های نسل دوم پژوهش‌محور هستند، اما باید به سمت دانشگاه نسل سوم که دانشگاه‌های کارآفرین هستند حرکت کنیم تا بتوانیم نیازهای جامعه را مبتنی بر دانش پاسخ دهیم این حرکت گام مؤثری در تحقق اقتصاد دانش‌بنیان خواهد داشت.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر سه درصد اقتصاد کشور مبتنی بر اقتصاد دانش‌بنیان است، افزود: اقتصاد دانش‌بنیان باید بخش مهمی از اقتصاد کشور را شامل شود. در حال حاضر حدود ۱۰ هزار و ۶۰۰ واحد فناور داریم و حدود شش هزار و ۷۰۰ شرکت دانش‌بنیان که تقریبا ۴۰۰ هزار شغل به‌طور مستقیم ایجاد کرده‌اند. بر همین اساس باید سیاست‌گذاری‌هایی داشته باشیم که واحدهای فناور و شرکت‌های دانش‌بنیان را توسعه و نیازهای جامعه را پاسخ دهیم برای همین منظور باید اولویت‌هایی را مدنظر قرار دهیم و سیاستگذاری‌هایی را انجام دهیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان تصریح کرد: در دانشگاه‌ها، پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد از جمله سیاست‌گذاری‌ها حمایت از دانشجویان تحصیلات تکمیلی است. این دانشجویان باید با صنعت آشنا شوند و پایان‌نامه‌های خود را با توجه به نیاز صنعت تعریف کنند. برای اینکه دانشجویان تحصیلات تکمیلی در این مسیر قرار بگیرند و پایان‌نامه‌ها و رساله‌های خود را متناسب با نیاز صنعت تعریف کنند تا به یک محصول فن‌آور برسند، باید حمایت‌های مالی لازم از آنها صورت پذیرد.

وی با بیان اینکه دانشجویان تحصیلات  تکمیلی برای اینکه بتوانند پایان‌نامه‌ها و رساله‌های خود را متناسب با نیاز صنعت تعریف کرده و به یک محصول فناور برسند باید حمایت‌های مالی لازم از آنها صورت بگیرد، اظهار کرد: باید این دانشجویان فرصتی داشته باشند تا در صنعت، پارک‌های علم و فناوری حضور یابند تا با توجه به آن، پایان‌نامه‌ها و رساله‌های خود را تعریف کنند و در نهایت پس از اینکه به این نیاز پاسخ دادند در این شرکت‌ها جذب شوند و اشتغال هم برای این افراد ایجاد شود.

وی تأکید کرد: یکی دیگر از نکات مهم در این راستا این است که پژوهشگاه‌های ما به سمت پژوهش‌های تقاضامحور هدایت شود، پژوهشی که نیازی از بازار، صنعت و جامعه را برطرف کند. در دانشگاه‌ها نیز باید مراکز رشد و نوآوری را گسترش دهیم تا دانشجویان با این مراکز بیشتر آشنا شوند و حضور پیدا کنند و ایده‌های خود را در این مراکز تست کنند.

حسینی گفت: هر فعالیتی از سمت دانشجویان ممکن است منجر به محصول دانش‌بنیان متناسب با نیاز جامعه نباشد، اما با همین شکست‌ها تجربه کسب خواهند کرد.

ایشان یادآور شد: در کنار این دانشجویان، باید تیم‌هایی باشند که آنها را هدایت کنند تا ایده‌‌های خود را بپرورانند و به محصولی تبدیل کنند که متناسب با نیاز جامعه باشد. در این قسمت باید سیاست‌گذاری‌هایی صورت بگیرد که دانشجو این حس را داشته باشد که وظیفه‌اش فقط درس خواندن و امتحان دادن نیست. وظیفه مهم دیگری هم دارد که آن هم پژوهش کاربردی است.

عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان با تأکید بر اینکه باید در میان پژوهش‌ها و نیازهای کشور ارتباط عمیقی ایجاد شود، افزود: خوشبختانه این پیوند با سیاست‌گذاری‌هایی آغاز شده و در همین راستا سامانه «نان» که «نظام ایده‌ها و نیازها» است، از سوی وزارت علوم راه‌اندازی شده است که می‌تواند نقش مؤثری را در هدایت این پژوهش‌ها به سمت نیازها داشته باشد.

وی اظهار کرد: ما باید دیپلماسی علمی، فناوری و نوآوری‌ها را افزایش و ارتباطات بین‌المللی را گسترش دهیم و از تجارب آنها بهره بگیریم و این مسیر را سهل‌تر کنیم.

دانشگاه‌ها به سمت پژوهش‌های محصول‌محور حرکت کنند

حسینی با اشاره به اینکه در دانشگاه‌ها باید سیاست‌گذاری‌ها تغییر پیدا کنند، افزود: پژوهش‌ها باید از سمت پژوهش‌های مقاله‌محور دور شده و به سمت پژوهش‌های محصول‌محور حرکت کنند. پژوهش‌هایی که اعضای هیئت علمی انجام می‌دهند نباید معیار و میزان اصلی سنجش این مسائل صرفا مقاله‌ها باشند. علاوه بر این مشخص شود که محصولات دانش‌بنیان و شرکت‌های دانش‌بنیان در کدام حوزه‌ها بیشتر نیاز است تا فعال‌تر شوند.

وی ادامه داد: با توجه به بررسی‌ها، حوزه‌های اولویت دار برای این مسئله حوزه کشاورزی، حوزه صنعت ساختمان و صنعت نفت است که باید نیازهایشان سریع‌تر دریافت و به دانشگاه‌ها شناسانده شود و دانشگاه‌ها نیز تشویق شوند که به سمت برطرف کردن این نیازها پیش روند.

حسینی یادآور شد: گاهی ممکن است برخی از این حوزه‌ها مورد غفلت قرار بگیرد و یا این تصور وجود داشته باشد که نیاز به این حوزه کمتر است، اما همواره باید به این نکته توجه داشت و اولویت‌ها را مدنظر قرار داد، وقتی قرار است به سمت اقتصاد دانش‌بنیان حرکت کنیم حتما مشکلاتی در ابتدای کار و در حین کار خواهیم داشت.

مدیر مرکز رشد دانشگاه بوعلی سینا ادامه داد: از جمله مشکلات ابتدای کار چالش نقدینگی است، بنابراین لازم است حمایت‌های مالی از این شرکت‌ها انجام شود تا بتوانند پژوهش متناسب با محصول داشته باشند و سرمایه اولیه آنها تأمین شود تا بتوانند به محصول قابل عرضه برسند. علاوه بر این باید بازار فروش آنها تأمین شود تا بتوانند به راحتی فروش داشته باشند. مجری اکثر شرکت‌های دانش‌بنیان دانشگاهیان، اعضای هیئت علمی و متخصصین این حوزه‌ها هستند که ممکن است آشنایی کمتری با بازار و نحوه عرضه محصول داشته باشند.

وی یکی دیگر از چالش‌های شرکت‌های دانش‌بنیان را زمان‌بر بودن صدور مجوز آنها بیان کرد و گفت: اگر شرکتی بخواهد محصولاتش را ارائه کند گاهی مجوزهایی باید بگیرد که ممکن است یک سال، دو سال و یا حتی بیشتر زمان ببرد این چالش گاهی موجب صدمه به شرکت‌های دانش‌بنیان می‌شود‌. بنابراین، لازم است چنین موانعی را در مسیر ایجاد نکنیم تا کارها سهل و به دور از کاغذ بازی شود.

حسینی تصریح کرد: در این فرآیند سیستم اقتصاد سنتی محصولات دانش‌بنیان را به راحتی نمی‌پذیرد و با آن مقابله می‌کند. برای همین موضوع نیز باید برنامه داشته باشیم‌. گاهی ممکن است تولید محصول دانش‌بنیان با کسانی که منافعی از واردات محصول دارند مغایر باشد برای همین منظور باید دقت لازم را انجام دهیم تا از انحراف در اجرای سیاست‌گذاری‌ها جلوگیری شود.

وی در پایان گفت: باید تلاش کنیم که شرکت‌های دانش‌بنیان به‌صورت شرکت‌های خصوصی باشند تا بتوانند آن فعالیتی که باید داشته باشند را انجام دهند و بهره‌وری بالایی داشته باشند.