شهادت امام جواد علیه السلام، فرزند امام رضا علیه السلام و نهمین پیشوای شیعیان در آخرین روز ماه ذیقعده اتفاق افتاد. نوشته زیر نگاه مختصری به ولادت و شهادت آن بزرگوار است.

تولد و دوران امامت ایشان
امام محمد بن علی (ع) معروف به جواد الائمه(ع)، تقی و جواد و مکنی به ابوجعفر ثانی در دهم رجب دیده به جهان گشود. نام پدرش امام علی بن موسی الرضا (ع) امام هشتم شیعیان و مادرش خیزران است. امام محمد تقی (ع) پس از شهادت پدرش امام رضا (ع) در سال ۲۰۳ قمری، مقام بلند امامت را در هشت‏ سالگی بر عهده گرفت و آن را به راستی و درستی هدایت کرد و به مقصد  عالی رساند. مأمون عباسی (هفتمین خلیفه سلسله عباسیان) پس از شهادت امام رضا(ع) از امام جواد (ع) دلجویی کرد و دخترش ام الفضل را به عقد وی درآورد.

چگونگی شهادت: 
معتصم، خلیفه عباسی و جعفر، پسر مأمون، سمی را در انگور تزریق کردند و برای ام ‏فضل فرستادند. ام فضل نیز آن را در میان کاسه ‏ای گذاشت و جلو امام جواد علیه ‏السلام نهاد و از آن انگور بسیار توصیف کرد. سرانجام آن حضرت از انگور خورد و طولی نکشید که آثار سم را در خود احساس کرد. در همان حال ام‏ فضل پشیمان شد و گریه کرد. حضرت به او فرمود: «چرا گریه می ‏کنی؟ اکنون گریه تو سودی ندارد. این را بدان که به سبب این جنایت، به چنان دردی مبتلا می ‏شوی که هرگز علاج ندارد و چنان به تنگدستی افتی که جبران ‏پذیر نباشد». بر اثر نفرین آن حضرت، ام ‏فضل به دردی بیمار شد که همه اموالش را در راه معالجه آن مصرف کرد، ولی سودی نبخشید و با نکبت بارترین وضع به هلاکت رسید. برادرش جعفر نیز در حال مستی به چاه افتاد و جسد بی ‏جانش را از چاه بیرون آوردند. امام جواد علیه السلام در کنار جدش امام کاظم (ع) در مقابر  قریش شهر بغداد - که امروز به آن کاظمین می ‏گویند - دفن شد.

درس هایی از امام جواد علیه السلام

دوستی پایدار

انسان اجتماعی آفریده شده است و برای زندگی در جامعه و نیز برآوردن نیازهای خود، باید دوستان و همراهانی داشته باشد. پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرمودند: «برادران و دوستان راستین به دست آر، تا در پناهشان زندگی کنی که آنان در آسایش زیورند و در هنگام سختی، ساز و برگ [و یاور]». اخلاق پسندیده موجب می شود انسان، دوستان مناسب و پایداری بیابد. امام جواد علیه السلام در این باره می فرمود: «دوست را با سه ویژگی به دست می آورند: انصاف در معاشرت، هم دردی[با دیگران] در خوشی و ناخوشی، و داشتن قلبی پاک و سالم [از گناهان]».

آزمون بزرگ

گزینش دوست، فراروی همه مردم، به ویژه نوجوانان و جوانان است. حال اگر رفاقت، با آزمودن دوست همراه باشد و به ایمان، اخلاق نیکو و وفاداری او یقین شود، دوستی پایدار می ماند؛ چنان که امام علی علیه السلام فرمود: «هر که پس از نیک آزمودن، برادری و دوستی برگیرد، ارتباطش پایدار می ماند و دوستی اش استوار می شود». پس اگر در این کار سستی شود، زیان دنیوی و اخروی را در پی خواهد داشت. امام جواد علیه السلام در این باره می فرمود: «هر کس پیش از آزمودن کسی به او اطمینان کند، خود را در معرض هلاکت و عاقبت رنج آلود قرار داده است».

دوستان ناباب، آینده انسان را در زندگی و اشتغال به خطر می اندازند. رفاقت با آنان، هم موجب می شود انسان اخلاق ناپسندشان را بگیرد و هم خود آنها در دوستی خیانت می کنند و از پشت به دوست خود خنجر می زنند. امام جواد علیه السلام در این باره می فرمود: «از دوستی با شخص شرور بپرهیز که چون شمشیرِ برهنه است؛ منظره اش نیکو و اثر زخمش نازیباست».

اثر هم نشین

انسان ها در روابط اجتماعی خود از اخلاق و رفتار نیک یا بد همکاران و دوستان خود تأثیر بسیار می گیرند. امام جواد علیه السلام در این باره می فرماید: «خوی بد در همراهی با بیخردان، و نیکویی اخلاق در همنشینی با خردمندان است».