الهه فیاض

چکیده: پنبه (Gossypium herbaceum) یک گیاه صنعتی مهم است که در زراعت به صورت یک ساله کشت می شود. یکی از اهداف مهم به نژادی پنبه تولید هیبریدهایی با پتانسیل عملکرد بالا و ثبات عملکرد است. راه های مختلفی برای دستیابی به این اهداف وجود دارد که یکی از آنها هیبریداسیون بین گونه های مختلف پنبه است. تصمیم گیری برای سرمایه گذاری در توسعه هیبریدها یک راهکار قدرتمند در بهبود عملکرد و ارتقاء کیفیت الیاف پنبه همیشه مورد توجه به نژادگران پنبه بوده است. به منظور برآورد هتروزیس، ترکیب پذیری عمومی وخصوصی و عملکرد پنبه، پژوهشی با 5 ژنوتیپ مادری و دو ژنوتیپ پدری پنبه از گروه هـای مختلف هتروتیکی در سـال زراعی1400 در یـک طـرح کارولینای شمالی( 2) در ایستگاه تحقیقات پنبه کارکنده (موسسه تحقیقـات پنبه کشور) با یکدیگر تلاقی داده شدند. دورگها(هیبریدهای) F1 حاصل به همراه والدین، جهت ارزیابی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال زراعی 1401 در چهار تکرارکشت شدند. براساس نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ها بین والدین و هیبریدهای F1 از نظرصفات مورد مطالعه تفاوت معنی داری وجود داشت. اکثر تلاقی ها از نظر وزن غوزه در بوته، وزن الیاف، عملکرد و صفات کیفیت الیاف از والدین خود برتری نشان دادند. میزان ترکیب پذیری عمومی در صفات مورد بررسی، از ترکیب پذیری خصوصی آنها بیشتر بود که نشان دهنده سهم بیشتر اثرات افزایشی نسبت به اثر غالبیت در کنترل ژنتیکی این صفات است.در بین هیبریدها، تلاقی های ماکسا×SKSH249 اثرات مثبت ترکیب پذیری خصوصی(SCA) و عملکرد بالا در صفات کیفیت الیاف را نشان داد. در بین هیبریدهای این تحقیق، بالاترین عملکرد وش بترتیب مربوط به تلاقی ماکسا × SKSH249با میانگین عملکرد 4610 کیلوگرم، هیبرید ساجدی× 96A3 با میانگین بیشترین عملکرد وش3875 کیلوگرم در هکتار و همچنین هیبریدSKSH249× شایان 4150کیلوگرم در هکتار را به خود اختصاص دادند. هیبرید های SKSH249× شایان و SKSH249× ماکسا، بهترین میزان ظرافت الیاف را به خود اختصاص دادند. دورگ های SKSH249× ماکسا و شایان به عنوان برترین دورگ های تولید شده و امیدبخش از نظر عملکرد الیاف انتخاب شدند. از آنجایی که در کنترل عملکرد، اثرات افزایشی و غیر افزایشی موثر هستند و به طور کلی، نتایج این تحقیق نشان داد که صفات مورد بررسی تحت تاثیر اثرات افزایشی و غیرافزایشی بودند.

خشکی از تنش های بسیار مهم در کاهش رشد و تولید گیاهان می باشد. در این راستا به منظور ارزیابی شاخص های مختلف تحمل به تنش خشکی در ارقام گندم مورد بررسی، ارزیابی صفات زراعی و مورفولوژیکی گیاه گندم در شرایط تنش خشکی، بررسی پاسخ به تنش خشکی ارقام گندم مورد بررسی از نظر عملکرد و اجزای عملکرد، بررسی وجود همبستگی بین صفات مورد بررسی و میزان تحمل به تنش خشکی گندم در قالب طرح آزمایشی اسپلیت پلات فاکتوریل با سه تکرار مورد آزمایش قرار گرفتند. کرت اصلی شامل دو سطح آبیاری نرمال و تنش خشکی بود. کرت فرعی شامل سه عامل هر یک شامل دو سطح بود. فاکتور اول نوع رقم می باشد که در آن از دو رقم گندم زمستانه پیشگام و حیران استفاده شد. فاکتور دوم شامل تراکم های مختلف کشت 450 و 550 دانه در مترمربع بود. فاکتور سوم شامل سنبله های نرمال و حذف یک سوم انتهایی سنبله پیش از مرحله گرده افشانی بود. داده های حاصل از آزمایش بصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با استفاده از نرم افزار SAS نسخه 4/9 تجزیه شد. همبستگی صفات اندازه گیری شده و موثردر عملکرد، تجزیه به مولفه های اصلی شاخص ها با استفاده از نرم افزار آماری R اندازه گیری شد. مقایسه میانگین اثر متقابل سه جانبه تراکم کشت × حذف یک سوم انتهایی سنبله× تنش خشکی نشان داد که بیشترین میانگین عملکرد دانه گندم (7/8486 کیلوگرم در هکتار) در تراکم 450 بوته در متر مربع و حذف یک سوم انتهایی سنبله پیش از مرحله گرده افشانی در شرایط نرمال (شرایط بدون تنش شوری) مشاهده شد. بطوری که 13/0 درصد بیشتر از تراکم 550 بوته در متر مربع و حذف یک سوم انتهایی سنبله پیش از مرحله گرده افشانی بود. بیشترین وزن سنبله (46/87 گرم) در رقم پیشگام در تراکم 450 بوته در متر مربع در سنبله های نرمال بدست آمد که 52/0 درصد بیشتر از تراکم 550 بوته در متر مربع در حذف یک سوم انتهایی سنبله پیش از مرحله گرده افشانی بود. بیشترین میانگین طول سنبله در شرایط آبیاری نرمال بدست آمد که 83/0 درصد بیشتر از شرایط تنش آبیاری بود. بیشترین طول برگ پرچم در رقم پیشگام در تراکم 550 متر مربع مشاهده شد که 01/2 برابر بیشتر از تراکم 550 بوته در متر مربع در رقم حیران بود. بیشترین اسید آمینه پرولین در رقم حیران در تراکم 450 متر مربع مشاهده شد که 65/1 برابر بیشتر از تراکم 550 در رقم حیران بود. تنش خشکی موجب افزایش میز

چکیده: ذرت (Zea mays L.) ازنظر تولید عملکرد کل (عملکرد دانه و علوفه)، بعد از گندم و برنج، در جهان مقام سوم را به خود اختصاص داده است. ذرت علوفه ای گیاهی باارزش علوفه ای بالا است که نقش قابل توجهی در تامین علوفه موردنیاز کشور جهت تولید گوشت قرمز و سفید دارد. علی رغم این که این گیاه یکی از گیاهان علوفه ای باارزش ازنظر کیفیت و کمیت تولید علوفه در ایران است ولی متاسفانه به دلیل محدودیت های آبی و کاهش منابع آبی، سطح زیر کشت آن در سال های اخیر کاهش یافته است که با توجه به نیاز شدید کشور به علوفه برای دام ها، لازم است از روش های مکمل به نژادی-به زراعی جهت شناسایی ارقام مطلوب و مدیریت شرایط کاشت و مصرف بهینه آب در آن ها استفاده کرد تا بتوان ارقام سازگار با شرایط جدید زراعی را شناسایی و بکار برد. کاهش روزافزون منابع آبی در ایران و از طرفی دیگر نیاز جدی کشور به تولید علوفه سبب شده است تا توجه خاصی به ارقام متحمل تر به کم آبی و استفاده بهینه و پایدار از منابع آبی موردتوجه قرار گیرد. در این راستا استفاده از ارقام سازگار، سامانه های نوین آبیاری و نشاکاری می توانند از راهکارهای صرفه جویی در آب و افزایش راندمان مصرف آب در این شرایط بحرانی آب و هوایی باشد. با این هدف، این تحقیق در مزرعه دستجرد به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کاملاً تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. عامل اصلی شامل دو سطح روش کشت (کاشت مستقیم بذری و کاشت نشایی) و عامل فرعی شامل چهار دورگ مختلف ذرت [(American genetics (AGN 720))، (AS66 (FAO 650))، (Single cross 703 (KSC703)) و (Simon)] بود. پس از انجام آزمون فرضیات مربوط به تجزیه واریانس، تجزیه های مربوطه به کمک نرم افزار SAS و Minitab انجام شد. طبق نتایج اثر متقابل بین نوع کشت و نوع دورگ برای کلیه صفات اندازه گیری شده، به جزء صفت ارتفاع تشکیل بلال. تفاوت معنی دار آماری نشان داد. نتایج این پژوهش بیانگر وجود تنوع ژنتیکی قابل توجه در بین دورگ ها و وجود پاسخ متفاوت آن ها به تغییر شرایط کشت از حالت کشت مستقیم بذری به کشت نشایی بود. طبق نتایج، بالاترین ارتفاع بوته مربوط به دورگ 1 و 2 درکشت نشایی بود درحالی که دورگ 3 در هر دو نوع کشت بذری و نشایی کمترین ارتفاع بوته را نشان داد. بر این اساس، استنباط می شود که شاید یکی از عوامل موثر در بهبود عملکرد بیولوژیک در دورگ های