فاطمه مساعد

گسترش مقاومت به حشره کش ها به عنوان یک پدیده تکاملی ژنتیکی از نقطه نظر حفظ کارایی این عوامل شیمیایی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. پایش جمعیت هایی که تحت فشار ترکیبات حشره کش قرار دارند، نقش مهمی در معرفی راهکارهای کنترل آفات و نیز مدیریت مقاومت به حشره کش ها بر عهده دارد. مینوز برگ گوجه فرنگی Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) یک تهدید جدی برای تولید گوجه فرنگی در شرایط مزرعه و گلخانه محسوب می شود. در مناطق آلوده و در نبود هیچ روش کنترلی، خسارت این آفت می تواند 100- 80 درصد محصول را شامل شود. تحقیق حاضر با هدف بررسی حساسیت سه جمعیت گلخانه ای مینوز برگ گوجه فرنگی به حشره کش دلتامترین و تعیین سازوکار مقاومت با استفاده از سینرژیست ها انجام شده است. مراحل مختلف T. absoluta از گلخانه های تحت کشت گوجه فرنگی در استان همدان جمع آوری شده و تحت شرایط دمایی C °1± 25، رطوبت نسبی 70 - 60 درصد و دوره روشنایی- تاریکی 8 : 16 ساعت پرورش یافتند. پس از غربالگری های اولیه در نهایت سه جمعیت با حداقل تلفات در تیمار با دلتامترین، جهت بررسی های بعدی انتخاب شدند. زیست سنجی به روش غوطه وری برگ در محلول سمی و روی لاروهای سن دوم 48-24 ساعته انجام شد. هر تیمار شامل 5 غلظت و یک تیمار شاهد با حداقل 5 تکرار و تعداد 25 – 20 عدد لارو در هر تکرار بود. تلفات لاروی پس از گذشت 24 ساعت ثبت شد. لاروهایی که در صورت تحریک با سوزن قادر به حرکت پاها نبودند، مرده محسوب می شدند. برای آنالیز داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شد و در صورت تلفات کمتر از 10 درصد در تیمار شاهد، میزان تلفات با استفاده از فرمول ابوت اصلاح شد. در صورت عدم همپوشانی فواصل اطمینان 95% غلظت کشنده 50%، تفاوت بین مقادیر LC50 معنی دار در نظر گرفته شد. نرخ مقاومت محاسبه شده بین 6 تا 20 برابر در مقایسه با سویه حساس متغیر بود. در آزمون های سینرژیسمی، از PBO، DEF و DEM جهت بررسی احتمال دخالت سیستم های آنزیمی در ایجاد مقاومت استفاده شد. به منظور تعیین حداکثر غلظتی که لاروها قادر به تحمل آن بودند، در هر آزمون تعداد 30 عدد لارو با غلظت های مشخصی از هر سینرژیسم (تهیه سری غلظت ها از غلظت پایه mM 200) به مدت 24ساعت تیمار شدند. بالاترین غلظت از هر سینرژیست که در چمعیت حساس هیچ گونه تلفاتی را همراه نداشت، برای سینرژیست های PBO، DEF و DEM