علی سلمانی

هنر به معنای عام آن - تخنه، دانش و فن- از دیرباز مورد توجّه مردمان بوده و به تدریج با شکل گیری تمدّن های اوّلیه، تنوّع و گسترش یافته است. در اسطوره های هر ملّتی از طبقات مختلف اجتماعی و نیز نحوۀ به وجود آمدن هنرهای نخستین، سخن به میان آمده است. هنر از این منظر در ایران و یونان جایگاه والایی داشته است؛ چنان که در رسائل و کتاب های زیادی به هنر این دو ملّت پرداخته شده است. دو تمدّن دیرینۀ ایران و یونان از زوایای گوناگون از هم تاثیر پذیرفته اند و برای قرون متمادی دادوستدهای فرهنگی داشته اند؛ بی گمان بسیاری از اسطوره های این دو ملّت، ضمن استقلال، دارای همانندی و قرابت هستند. بدون تردید مطالعۀ اسطوره ها از منظر زیبایی شناختی، می تواند جایگاه هنر و هنرمند را بیش از پیش در این فرهنگ ها نمایان سازد. موضوعی که در این نوشتار به روش توصیفی- تحلیلی بدان پرداخته می شود، بررسی تطبیقی هنر، هنرمند و زیبایی و نیز جایگاه و پیوند میان آن ها در بین فرهنگ ایران و یونان است. تردیدی نیست که بررسی هنر، هنرمند و زیبایی در هر تمدّنی دریچه ای برای شناخت بیشتر و ژرف تر آن فرهنگ می گشاید و چون اسطوره ها ریشه در دل تاریخ، آیین ها و سنّت های زمینی و فراسوی آن ها دارند، بستر مناسبی برای جست وجوی «هنر، هنرمند و زیبایی» به شمار می روند.

مرلوپونتی،در یک سلسله از مقاالت و گفتارها ، درباره آثار برجسته ای از هنر مدرن با به کار بردن روش پدیدارشناسانه به تامل پرداخت .از آنجا که هنر با زندگی انسان همواره گره خورده است ، مرلوپونتی نیز در جستارهایی به نام های"شک سزان"،"زبان غیرمستقیم و آوای سکوت"و"چشم و ذهن"سعی داشت نسبت میان اندیشه و آراء خود با هنرمدرن را تبیین کند . مرلوپونتی،هنر را نوعی شناخت بی واسطه ی اعیان و عالم می داند،زیرا در این نوع مواجهه،هنرمند یا نقاش بدون هیچ گونه شناخت علمی و فلسفی بی واسطه به نمایش امور می پردازد .از منظر اوهنرمندمی خواهد آگاهی مطلق جهان باشد و جهان را بگشاید .وی در صدد است که بگوید تجربه یهنرمند،تجربه ی ظهور امر نامرئی است و تنها هنر مدرن و به ویژه نقاشی است که به خوبی می تواند با پرهیز از زبان علم و به شیوه ای پدیدارشناسانه آن را آشکار سازد،همچنین او در این میان به طور خاص به نقاشی وآثار سزان توجه ویژه ای نشان داد ،زیرا معتقد بود نقاشی نمونه ی بصری و هنری پدیدارشناسی است و هنرمند سعی دارد با قلم مو همان کاریرا انجام دهد که پدیدارشناس .هدف این نقاشی ها،تقلید صرف از جهان و اشیا نیست،بلکه هر اثر در چارچوب خود داستانی نو را نقل می کند و نوید جهانی تازه را می دهد .بدینوسیلهدریچه ای نو برای مخاطب گشوده می شود تا به درک و تفسیردرستی از جهان برسد .جهان نامرئی که زیر انبوهی از علوم و دانش ته نشین شده و باید به زندگی ، باز گردانده شود . بدینترتیبفلسفه ادراک مرلوپونتینقاشی و همه هنرها را به جایگاه حقیقی شان باز خواهد گرداند و به آنها امکان خواهد داد که شان و جایگاه خود را باز یابند و ما را وا خواهد داشت که هنر ها را در شکل نابشان پذیرا شویم .

فرم در یک پدیده آن چیزی است که بی واسطه به وسیله ی حس دریافت می شود و حس آن را می یابد. یعنی امری است حسیاب. واژه ی aesthetics در دوران مدرن نیز که به زیباشناسی ترجمه شده علاوه بر شناخت زیبا، فرم حسیاب را در خود دارد. زیرا که در ریشه و همچنین نزد فیلسوفانی که در دوران مدرن به آن پرداخته اند "علم به حس" بخشی از محتوای این واژه را تشکیل می دهد. . در دروان مدرن به خصوص با تاملات بومگارتن زیبایی امری است که با حس و حواس ما دریافت می شود. منتهی در متون پیش از کانت هیچ گاه به این شدت زیبایی به فرمِ حسیاب محدود نشده بود و فرم حسیاب تا این درجه معیار زیبایی را برعهده نگرفته بود. کانت در تعریف زیبایی محض یا آزاد (اشتفان کورنر،1394، 346) امر زیبا را از هر نوع امر غیرحسی می پالاید. هرچند که حسیاب بودنِ فرم را به معنای عینی محدود نمی کند و به تعبیر تاتارکیویچ "مشارکت ذهن در شیءِ ادراک شده" را مد نظر دارد. و اساساً با انقلابی که کانت در فلسفه رقم می زند، مرزهای عین و ذهن فرومی پاشد.

کاتارسیسκαθαρσιςکردند، که اندیشمندان یونان باستان نظریه پردازی حول آن را آغازی ، اصطالح یونان نزد متفکران معاض رشتهی نی ی در قرن حاضموضوع پژوهش است. نظریه ی های گوناگون علوم انسانهای کاتارسیس اغلب مخاطبان سینمای مدرن را در نظر دارند که با قهرمانان دوره معاضهم ی ای تاریخذات پنداری مکنند که تا مرتبهی اسطوره باال رفتهکه انسان هنوز فاصله ی اند. اما در دوران باستان، زمانی با نگرش اساطیی به جهان نداشت، کاتارسیس به نحو دیگری مطرح شده است. ریشه ی چندانی واژهی باستان، کاتاروس ی کاتارسیس در زبان یونانκαθαροςبه معنای پاک مآیندباشد و کاتارسیس فر بهخصویص است که به پایک م متمایزی از شست کاربرد روزمره، بدین نحوآیند مذکور نزد عامه و درانجامد. فر مگردد که بدون آب و از راه الک یا غربال فترپیش ی کردن است. هنگام که طب یونانهای اولیه را حاصل از درمان به کمک تصفیه و خ ر کرد، بخشاز بدن، با کاتارسیس بیان شد. مولینی ی ایل نمودن اخالط مض مو تعادل یگ بوده ی تقریبا با هماهنگ ی کاتارسیس نزد پزشک یونان گویداست. چون صفت سالمت، برمبنای تعادل چهار عنض فهمیده مشدهکیبات زیادی را تخلیهاست که در صورت برهم خوردن، یا بدن خودش تر مکرد یا چ تصفیهی نتای به کمک پزشک صورت مگرفت.

تبیین الگوی تربیت معنوی برای کودکان پیش دبستان با تاکید بر سند ملی آموزش

آثار هنری همواره بازتاب شرایط اجتماعی هنرمندان یک عصر می باشند. این شرایط به طور مستقیم و غیر مستقیم تاثیر خود را در شکل گیری سبک ها و جریانات هنری و حتی روان هنرمندان بر جای می گذارند. لذا فهم آثار هنری بدون درک درست شرایط سیاسی اجتماعی دوران زندگی هنرمندان خالق آن آثار امری ناممکن می باشد. تحولات سیاسی اجتماعی غرب به ویژه در دو سده گذشته که توام با فراز و نشیب های بسیار بوده است قطعاً تاثیرات زیادی را در شکل گیری جریانات هنری این دوران داشته اند، به علاوه فیلسوف و نظریه پردازی که در ارتباط با موضوعات اجتماعی همچون هنر حرف می زند و خود در آن جهان که حاصل آن تحولات سیاسی اجتماعی بوده پرورش میابد، قطعا تحت تاثیر آن جریانات قرار دارد و نظریاتش از دل آنها بر آمده است. نحوه نگرش دانتو به دنیای هنر و آثار هنری، گویای این مهم است که او بسیار منفعلانه و تحت تاثیر شدید هنجارهای اجتماعی زمان خود نظریاتش را ارائه داده. بنابراین در این فصل با مروری بر تاریخ تحولات قرن نوزدهم و بیستم اروپا و آمریکا و همچنین جنبش ها و جریانات مهم آن، به نوعی با زیست جهان دانتو آشنا خواهیم شد. به طور کلی جهان در این دو قرن تحت سیطره و نفوذ سرمایه داران از یک سو و مظلومیت جامعه کارگری از سوی دیگر می باشد. این جریان مستمر استثمار و اعتراض و ترسهایی که طرفین آن از قدرت همدیگر داشته اند موجب شکل گیری بسیاری از ایدئولوژی های حاکم بر این دوران شده است.

هدف این تحقیق تبیین تربیت معنوی برای کودکان از دیدگاه والدورف و نقش هنر در آن بود. این تحقیق از جنس تحقیقات کیفی و از نوع توصیفی-تحلیلی-استنباطی است و با توجه به بخش نخست- حاضر- از جنس تحقیقات کاربردی است و در پاسخ به سوال سوم از روش تحلیلی-استنباطی استفاده می شود. نتایج تحقیق نشان داد که اساس روش آموزشی والدورف بر پایه آنتروپوزوفی (انسان در نقطه مرکزی) گذاشته شده است. در این روش فرد شخصاً مورد توجه می باشد و از آنجا که انسان ها متفاوتند نمی توان همه را مشابه آموزش داد به همین دلیل باید امکاناتی فراهم کرد که هر کودک با آزادی میل به یادگیری داشته باشد. هدف اصلی در مدرسه والدورف این بود که زندگی طبیعی و روحانی کودکان حفظ شده و توسعه یابد. این الگوی آموزشی در کل بسیار نزدیک به اصول و مبانی روان شناسی گشتالت است. اشتاینر بیش از هر چیزی به هماهنگی روح، جسم و روان کودکان توجه داشت. دانش آموزان مدرسه والدورف، از راه هنر، شوقی همیشگی را برای آموختن در وجود خود پرورش می دهند. رشد احساسی، فکری و ذهنی، بدنی و روانی از آن ها انسان هایی می سازد که خود را باور دارند و راه خود را در زندگی می شناسند. از منظر روش آموزشی والدورف، در دوره پیش از دبستان لازمه رشد و تربیت معنوی کودک، پرداختن به بخش جسمانی و زیستی است. اشتاینر با تفکر، احساس و تمایل فعالیت معنوی را فرا می خواند و معنویت را ظرفیت شناخت، توجه و تامل و بازتاب در مورد خود می داند. از دیدگاه اشتاینر، خودشناسی و ابراز معنا، افزایش خلاقیت و قوه ی تخیل کودکان، القای ارزش های اخلاقی و اجتماعی، افزایش صبر و استقامت، وسعت بخشیدن به نگرش، ایجاد حس نیک سیرتی در کودکان، خیرخواهی، تقویت اراده و ... تقویت روابط اجتماعی، شناخت خود و جهان از طریق هنر، افزایش روحیه اجتماع پذیری و تزریق شادمانی و روحیه نشاط از جمله آثار هنر در تربیت معنوی کودکان می باشد.

زیبایی