میلاد بگی

ایران طی سه دهه کاهش چشمگیری در میزان باروری کل تجربه نموده به طوری که از باروری از 4/6 در سال 1365 به 8/1 در سال 1390 شد(مرکز آمار ایران 1390رسید). برخلاف سیاستگذاری دولت جهت افزایش میزان بارورری کل و تدوین و ابلاغ قوانین مختلف از جمله قانون جوانی جمعیت مصوب 1400، این رقم برای جمعیت ایرانی در سال 1400 برابر 1.65 شده است. هدف کلّی این تحقیق تبیین باروری پایین و ارائه راهکارهای سیاستی مرتبط با باروری در استان های ایران با توجه به ویژگی های اقتصادی اجتماعی آن ها با استفاده از روش ریاضی آنتروپی شانون و خوشه بندی استان ها با استفاده روش K- میانگین در بستر نرم افزار spss می باشد. یافته های پژوهش حاکی از اختلاف در سطح توسعه، شاخص های اجتماعی و جمعیتی تاثیرگذار بر باروری استان ها می باشد. میزان باروری کل استان های (مانند سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی و خراسان جنوبی) با داشتن ضرایب بالاتری از شاخص های اجتماعی و جمعیتی (مانند سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی و خراسان جنوبی) در وضعیت بهتری نسبت به سایر استان ها (مانند تهران، البرز و گیلان) و بالاتر از سطح جایگزینی می باشدقرار دارد. در شاخص های اقتصادی، ناهمگونی واضحی حاکم است به صورتی که فقط 8 استان، مقادیر بالایی در تابع فوق را کسب نموده اند. هرچند با این حال، استان هایی مانند سیستان و بلوچستان، خراسان شمالی و خراسان جنوبی که در تابع اقتصادی، مقادیر پایین را کسب نمودند، دارای میزان های باروری بالای سطح جایگزینی هستند. با توجه به هبستگی بالاتر شاخص های اجتماعی و میزان باروی کل، می توان نتیجه گرفت اگر سیاستگذاری در کشور به سمت سیاسگذاری منطقه ای با توجه شاخص های تاثیرگذار در ارتقای میزان باروری برای هر استان، سوق پیدا کند، امکان افزایش میزان باروری کل دور از انتظار نیست. در ضمن استان های البرز، سمنان، گیلان، کرمانشاه، ایلام و اصفهان، کمترین مقادیر شاخص کل را کسب نموده اند و و باید در اولویت سیاستگذاری جمعیتی قرار بگیرند.

کودک همسری پدیده ای است که در سراسر جهان شایع است اما نسبت آن در مناطق مختلف، متفاوت است. در ایران نیز آمارها نشان می دهد که در طی چند سال اخیر، شمار ازدواج زیر سن 18 سال در کشور نه تنها کاهش نداشته است، بلکه حتی اندکی نیز افزایش یافته است. هدف اصلی پژوهش حاضر، تعیین روندها و عوامل مرتبط با کودک همسری دختران در شهرستان های ایران در سه سرشماری 1385، 1390 و 1395 می باشد. به این منظور با استفاده از تکنیک تحلیل ثانویه، داده های مربوط به شهرستان های ایران مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که میانگین کودک همسری در سطح کشور در سال 1385، 30/5 درصد، در سال 1390 برابر با 85/6 درصد و در سال 1395 نیز 94/5 درصد می باشد. شهرستان های مناطق شمال غرب کشور شامل استان های تُرک نشین و مناطق شمال شرقی کشور که استان خراسان رضوی در کانون آن قرار دارد، به همراه استان سیستان و بلوچستان در هر سه سال مورد بررسی، دارای بالاترین میزان شیوع کودک همسری بودند. در سال 1385 شهرستان رشتخوار در استان خراسان رضوی با 28/15 درصد، در سال 1390 شهرستان خلیل آباد با 05/29 درصد و در سال 1395 شهرستان ایجرود در استان زنجان با 11/35 درصد بالاترین میزان کودک همسری را تجربه کرده اند. در مقابل، استان های یزد، سمنان، گیلان و اصفهان همواره پایین ترین مقدار را تجربه کرده اند. شهرنشینی تاثیر منفی بر میزان کودک همسری داشت. همچنین ضریب نفوذ اینترنت نیز تاثیر معناداری بر کودک همسری می گذارد. به طوری که گسترش دسترسی به اینترنت، کاهش کودک همسری را در پی خواهد داشت. تاثیر توسعه نیز بر کودک همسری در سال های 1385 و 1395 معنادار بوده و بیانگر این موضوع است که افزایش سطح توسعه یافتگی، به کاهش کودک همسری منجر خواهد شد. بر این اساس، افزایش دسترسی خانواده ها و افراد به رسانه های جمعی و افزایش سطوح توسعه می تواند باعث کاهش میزان های کودک همسری شود. لذا پیشنهاد می شود که سیاستمداران و مسئولان به ترویج برنامه های آگاهی بخش در مورد پیامدهای منفی این پدیده به ویژه در مناطق کم تر توسعه یافته بپردازند.

چکیده: رفتار باروری تحت تاثیر عوامل متعددی قرار دارد. یکی از تعیین ‎کننده‎های مهمی که در ادبیات نظری به آن پرداخته شده، هزینه‎ ها و درآمد فرزندان است. در جوامع امروزی فرزندان بیش از آن که منفعت اقتصادی داشته باشند، مصرف کننده بوده و هزینه بر هستند. بنابراین، بسیاری از زوجین و خانواده ها برای به حداقل رساندن هزینه های خانواده، تصمیم بر کاهش تعداد فرزندان خواهند گرفت. هدف اصلی این پژوهش سنجش هزینه‎های مستقیم و درآمد فرزندان در ایران طی دوره‎ی 1371 -1400 و تاثیر آن بر میزان باروری کل می‎باشد. پژوهش حاضر با روش کمی و با استفاده از تکنیک تحلیل ثانویه انجام گرفته است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای Stata17 و Eviews10 انجام شد. یافته‎ ها نشان می‎دهد که در طول زمان بر هزینه های فرزندان افزوده شده است. با این وجود با حذف اثر تورم مشخص می شود که هزینه‎ های فرزندان کمتر از 18 سال تا سال 1390 روند افزایشی داشته است و پس از آن رو به کاهش گذاشته است. درآمد فرزندان نیز اگرچه افزایش داشته است اما در طول دوره سهم ناچیزی از درآمد خانوار را به خود اختصاص داده است. هزینه‎های مسکن تاثیر مثبتی بر هزینه ‎های فرزندان دارد و با افزایش هزینه‎ های دولت در زمینه‎ ی آموزش، هزینه‎ های فرزندان نیز کاهش می‎یابد. به لحاظ ساختار خانوار، بیشترین هزینه و درآمد فرزندان مربوط به خانواده‎ی تک ‎والد می‎باشد و با افزایش درآمد سرپرست خانوار، هزینه‎های فرزندان نیز افزایش می یابد. شهرنشینی از جمله متغیرهای مورد بررسی است که تاثیر منفی بر باروری دارد. همچنین هزینه‎ های فرزندان هم در شهر و هم در روستا از تاثیر منفی بر باروری برخوردار هستند. در نهایت هزینه های فرزندان به طور معکوس و درآمد به صورت مستقیم بر باروری اثر می‎گذارند. در واقع استان هایی که بیشترین هزینه های فرزندان را داشته اند، دارای پایین ترین میزان های باروری هم بوده اند. به طور کلی، مطالعه ی حاضر نشان داد که هزینه ها و درآمد فرزندان به عنوان یک متغیر بلافصل تاثیرگذار عمل می‎کنند و عوامل اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی از طریق آن‎ها میزان‎های باروری را دستخوش تغییر می‎کنند. بنابراین، دولت بایستی با انجام اقداماتی همچون اجرای سیاست‎های دوستدار خانواده، ارائه‎ کمک‎های بیشتر به خانواده‎های تک ‎والد و اعطای یارانه‎ مهدکودک به خانواده ‎هایی ک

خانواده ی ایرانی در سال های اخیر تغییرات چشم گیری را تجربه کرده است. در طول شش دهه ی گذشته به جای این که میزان رشد شمار خانوارها متناسب با کاهش رشد جمعیّت اُفت کند، در رابطه ای معکوس افزایش یافته است. پدیده های نوظهور در خانواده ی معاصر ایرانی باعث افزایش روند تشکیل خانوارهای تک نفره نسبت به گذشته شده است. آمارهای سرشماری نشان می دهد که درصد خانوارهای تک نفره در طول پنج دهه از 1335 تا 1385 با تغییری نامحسوس از 5/4 درصد در سال 1335 به 5/2 درصد در سال 1385 رسیده است. در دوره ی 1395 – 1385 شمار این نوع خانوارها 63/5 درصد افزایش یافت و از 5/2 درصد در سال 1385 به 8/5 درصد در سال 1395 رسید. افزایش خانوارهای تک نفره می تواند منجر به افزایش مصرف منابع، انرژی داخلی و زمین، انتشار گازهای گلخانه ای، تولید زباله، از بین رفتن تنوّع زیستی در سطح زمین و مصالح مورد نیاز برای ساخت وساز شود. در این پژوهش با روش علّی ـ مقایسه ای و با استفاده از رویکرد مقطعی به بررسی نقش تعیین کننده های اقتصادی ـ اجتماعی، جمعیّتیِ سهم و احتمال تشکیل خانوارهای تک نفره در استان های ایران در دوره ی 1395-1385 پرداخته شد. آماده سازی داده ها و پردازش آن ها در محیط SPSS نسخه ی 25 انجام شد. تحلیل ها نیز در دو سطح خُرد و کلان انجام شد. واحد تحلیل در سطح خُرد خانوار و در سطح کلان استان است. جمعیّت آماری در سطح کلان 31 استان ایران و در سطح خُرد نمونه ی دو درصد داده های خام سرشماری در سال های 1385، 1390 و 1395 است. داده های در سطح کلان از نتایج تفصیلی سرشماری های عمومی نفوس و مسکن استان های ایران در سال های 1385، 1390 و 1395 و داده های در سطح خُرد از داده های نمونه ی دو درصد اطّلاعات خام سرشماری های یادشده اقتباس و پردازش شد. به منظور بررسی روابط بین متغیّرهای مستقل با متغیّر وابسته با توجّه به نحوه ی توزیع داده ها از آزمون های آماری نظیر تحلیل واریانس یک طرفه، همبستگی پیرسون، رگرسیون لجستیک و رگرسیون خطّی چندگانه استفاده شد. یافته ها نشان داد که درصد خانوارهای تک نفره در همه ی استان ها افزایش یافته و در بین استان ها از لحاظ سهم خانوار تک نفره تفاوت معناداری وجود دارد. در میان استان های مورد بررسی، سیستان و بلوچستان بیشترین تحوّل را در افزایش سهم خانوارهای تک نفره تجربه کرده است. این بیانگر آن است که سطح توسعه ی ا

فرزندآوری یکی از عوامل مهم تغییرات جمعیّتی است که طی چند دهه ی اخیر تغییرات زیادی در نقاط مختلف دنیا به خود دیده است. از سال 1990 تا 2019 باروری در منطقه ی غرب آسیا به سمت شرق این قاره با شیب ملایمی کاهش یافته است. ایران نیز در مسیر این گذار باروری قرار دارد. کاهش باروری در استان لرستان و شهر نورآباد هم تجربه شده است. سبک زندگی که تعیین کننده های گوناگون دارد می تواند این پدیده را به شکل های مختلف تحت تاثیر قرار دهد. این تحقیق با هدف بررسی رابطه ی بین سبک زندگی و تمایلات فرزندآوری در میان زنان همسردار 49-15 شهر نورآباد انجام گرفت. پژوهش کمّی است و با روش پیمایش انجام گرفته است. واحد نمونه گیری خانوار و واحد تحلیل یک زن همسر دار 49-15 ساله است. حجم نمونه 381 خانوار تعیین شد. برای جلوگیری از ریزش نمونه 400 پرسش نامه تکمیل شد که در نهایت داده های 390 نفر تحلیل شد. روش نمونه گیری ترکیبی از روش های خوشه ای چند مرحله ای، تصادفی ساده و تصادفی سیستماتیک بود. آزمون های مختلف متناسب با سطح سنجش متغیّرها همانند جداول تک بعدی، جداول توافقی، رگرسیون، معادلات ساختاری و تحلیل مسیر مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که 77/7 درصد از زنان پاسخ گو تمایلی به داشتن فرزند از خود نشان نداده اند و 74/9 درصد نیز از وسایل پیشگیری استفاده می کردند. تعداد 5 فرضیه تایید و دو فرضیه نیز رد شد. آنچه بیشتر نمود داشت این بود؛ افرادی که در پایگاه بالاتر بودند و سطح اقتصادی مناسب تری داشتند، تمایل کمتری به فرزند آوری داشتند.