حسین مرادی مخلص

امروزه یکی از اهداف آموزش و پرورش کسب مهارت‌های زندگی است؛ لذا آشنایی با انواع مهارت‌های زندگی و تلاش در جهت تقویت آن‌ها مستلزم برخورداری از آگاهی و دانش است. مهارت‌های ارتباطی یکی از انواع مهارت‌های زندگی است و به منظور داشتن ارتباط موثر باید به تقویت مهارت‌هایی از جمله گوش‌دادن فعال پرداخت. به‌نوعی می‌توان گفت گوش‌دادن اولین مهارت زبانی است که انسان کسب می‌نماید و به عنوان یکی از عوامل مهم در برقراری ارتباط محسوب می‌شود. تحقق هدف بالا مستلزم طراحی محیط‌هایی بر اساس نظریه-های یادگیری است که دانش‌آموزان در فرایند یادگیری خود نقشی فعال داشته باشند. ازاین‌رو پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر محیط نمایش خلاق مبتنی بر نظریۀ فعالیت بر مهارت گوش‌دادن فعال دانش‌آموزان پایۀ اول ابتدایی شهر نهاوند در سال تحصیلی 1403-1402 انجام شد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش تحقیق، شبه‌آزمایشی با استفاده از طرح پیش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه آزمایش و کنترل بود. گروه آزمایش در محیط نمایش خلاق 6 مبحث علوم پایۀ اول ابتدایی را آموزش دیدند و گروه کنترل با روش سنتی آموزش‌ها را دریافت کردند. جامعۀ پژوهش 826 نفر از دانش‌آموزان دختر پایۀ اول مدارس ابتدایی شهر نهاوند و نمونۀ موردنظر 40 نفر از دانش‌آموزان دختر پایۀ اول ابتدایی بودند که به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و این دانش‌آموزان به طور تصادفی ساده به دو گروه 20 نفری گروه کنترل و آزمایش تقسیم شدند. به منظور گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامۀ استاندارد گوش‌دادن فعال گلن و پود (1989) استفاده شد که به منظور بررسی روایی آن از آزمون همگن بودن به جهت تک جنسی کردن یا همگن کردن سوالات هر بعد انجام شد و با توجه به نتایج، بارعاملی تمامی متغیرهای پژوهش بیشتر از 4/0 به دست آمد همچنین روایی این پرسش‌نامه از نظر اساتید راهنما و مشاور نیز مورد تایید قرار گرفت و پایایی آن بر اساس آزمون آلفای کرونباخ مورد سنجش قرار گرفت و ضرایب آلفای کرونباخ برای متغیر پژوهش و ابعاد آن بیشتر از 7/0 بود. طرح مداخله در 6 جلسۀ 60 دقیقه‌ای اجرا شد. همچنین برای تجزیه‌وتحلیل داده‌های جمع‌آوری شدۀ پژوهش از روش‌های آمار توصیفی شامل شاخص‌های مرکزی و پراکندگی آماری شامل میانگین، انحراف معیار و واریانس و از روش‌های آمار استنباطی شامل آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای نرمال بودن توزیع داده‌ها و آزمون تحلیل کوواریانس تک‌متغیره به کمک نرم‌افزار 27spss استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد استفاده از محیط نمایش خلاق مبتنی بر نظریۀ فعالیت نسبت به روش‌های تدریس رایج تاثیر مثبتی در مهارت توجه، مهارت پیگیری و مهارت انعکاسی که سه مولفه‌ی گوش دادن فعال هستند دارد؛ بنابراین آموزش در محیط نمایش خلاق مبتنی بر نظریۀ فعالیت می‌تواند مهارت گوش‌دادن فعال دانش‌آموزان دختر پایۀ اول ابتدایی را افزایش دهد. با توجه به نتایج پژوهش، محیط یادگیری نمایش خلاق مبتنی بر نظریۀ فعالیت در حوزۀ آموزش مباحث بهداشتی درس علوم‌ می‌تواند بستر مناسبی را جهت بهبود گوش دادن فعال فراگیران فراهم نماید.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش ریاضی با کمک شبیه سازهای تعاملی بر انگیزش، یادگیری و یادداری دانش آموزان پایه چهارم شهرستان ملایر انجام شده است. نوع پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر ماهیت کمی و روش شبه آزمایشی است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانش آموزان و پایه چهارم شهرستان ملایر هستند. حجم نمونه با نمونه در دسترس و به تعداد ( 30 نفر) 15 نفر گروه آزمایش و 15 نفر گروه کنترل انتخاب گردیدند برای گردآوری دادهها از پرسشنامه ی انگیزش تحصیلی هارتر و پرسشنامه یادگیری و یادداری محقق ساخته استفاده شد و روایی محتوایی پرسشنامه به تایید استاد راهنما و صاحب نظران رسید که پایایی پرسشنامه انگیزش تحصیلی 0/80 و پایایی پرسشنامه محقق ساخته یادگیری و یادداری 0/83 بدست آمد به منظور تجزیه و تحلیل دادههای به دست آمده از روشهای آماری توصیفی (میانگین، انحراف استاندارد واریانس و خطای (میانگین و آمار استنباطی آزمون) کالموگروف – اسمیرونوف برای نرمال بودن توزیع دادهها آزمون تی مستقل به منظور تعیین میزان همگنی یا غیرهمگنی گروه ها در ابتدای پژوهش و در پیش آزمون و همچنین آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار 22 spss انجام شد نتایج پژوهش نشان داد که میزان یادگیری یادداری و انگیزش تحصیلی دانش آموزانی که به کمک شبیه سازی تعاملی گروه آزمایش آموزش دیده اند بیشتر از گروهی است که به روش غیر تعاملی آموزش دیده اند؛ بنابراین آموزش ریاضی به کمک شبیه ساز تعاملی بر یادگیری، یادداری و انگیزش تحصیلی دانش آموزان پایه چهارم شهرستان ملایر تاثیر داشته است.