وحید خداکرمی

همواره تصمیمات سرمایه گذاران خطرپذیر (VC) همراه ریسک و عدم قطعیتهای فراوانی مانند وجود ابهام شدید، نبود داده های کافی و اثرگذاری عوامل متنوع فنی و غیر فنی بوده که موجب افزایش پیچیدگی و کاهش کارایی روشهای مرسوم تصمیم گیری شده است. در این پژوهش با استفاده از متد مطالعاتی چند روشی متوالی با ارائه سه مسئله و راه حلهای مربوطه، به سرمایه گذاران خطرپذیر جهت انتخاب هر چه بهتر طرحهای خود کمک خواهد کرد. این سه مسئله شاملِ چگونگی تخمین احتمال شکست (نرخ نکول) طرحهای نوآورانه در بازه های زمانی مختلف، ارزشیابی طرح های نوآورانه در شرایط قراردادی متفاوت و چگونگی انتخاب سبد VC ها است. در این راستا، با توجه به اهمیت مفهوم ریسک، انواع ریسک به سه دسته عوامل نرم، سخت و سناریویی تقسیم شده اند. عوامل نرم از طریق مدلسازیِ شبکه یِ بیزینِ چند مرحله ای با تعیینِ نرخ نکولِ هر طرح ارزیابی شده و از طرف دیگر، عوامل سخت با استفاده از توابع توزیع احتمال و عوامل سناریویی از طریق روش اختیارات واقعی بررسی شده اند. در این پژوهش، با تفکیک عوامل ریسک، ارزشیابی طرح بدون نیاز به استفاده از نرخ تنزیل مبتنی بر ریسک انجام شده که در نهایت تابع توزیع ارزش طرح ها و به همراه شروط قراردادی به منظور تحلیلهای احتمالی ارائه شده است. در ادامه با توسعه سه مدل ریاضی چند هدفه با شاخصهای مالی و غیر مالی(همراستایی با استراتژی های هر VC ) ، علاوه بر انتخاب طرحها، شرایطِ قراردادی مانند انتخابِ اختیار خرید، حق اولویت نقد شوندگی، حق مشارکت و وابستگی بین انتخاب طرحها و شروط قراردادی نیز بررسی شده است. به منظور حل مدلهای ریاضی ارائه شده، با توجه به پیچیدگی آنها از رویکردِ الگوریتمهای فراابتکاری استفاده شده است. در نهایت دو رویکردِ انتخاب سبد بر اساس "دنباله سمت راست تابع توزیع احتمال NPV "و "تابع مطلوبیت" مقایسه و مشخص شد رویکرد انتخاب سبد بر اساس "تابع مطلوبیت" نتایج بهتری را در محدوده احتمال شکست 40 تا70 درصد هر طرح ارائه می دهد.

چکیده: این پژوهش به دنبال بررسی وضعیت صنعت برق تجدیدپذیر و راهکارهایی برای توسعه آن می باشد. لازمه توسعه پایدار هر صنعتی، به جز حمایت های بیرونی نظیر حمایت های دولتی، انگیزه های مالی نظیر درآمدزایی و سودآوری می باشد که وضعیت این عامل در بازار آن صنعت مشخص می شود. بازار برق در مسیر رشد خود، به دلیل برخی عوامل نظیر افزایش بهره وری، انحصارشکنی، رقابت پذیری و افزایش توجه به مسائل زیست محیطی، تجدید ساختار پیدا کرده است. انرژی های تجدیدپذیر نیز برای درآمدزایی و سودآوری دائمی و پایدار به ناچار نیازمند ورود به بازار رقابتی برق هستند و باید بتوانند با سایر تولیدکنندگان برق، به رقابت بپردازند. این صنعت به دلیل ماهیت تجدیدپذیرش، آمیخته با عدم قطعیت هایی است. این عدم قطعیت ها بنا بر نوع انرژی، به گونه ای خاص بروز می کنند؛ برای مثال در انرژی برق خورشیدی، تعداد روزهای آفتابی در سال و شدت نور خورشید، برای انرژی بادی سرعت باد وزیده شده، برای انرژی آبی سرعت آب و شدت آب جاری شده می توانند از منابع ایجاد عدم قطعیت در تولید این انرژی ها به شمار آیند. حال آنکه چگونه و با چه استراتژی و با چه قوانین حمایتی نظیر مالیات یا یارانه، صنعت برق تجدیدپذیر با وجود عدم قطعیت های این صنعت، بتواند نقش خود را در بازار برق ایفا کند تا به درآمدزایی و سودآوری برسد، هدف این تحقیق به شمار می رود. در این راستا نیاز به شناخت از سازوکار بازار برق، درک از نحوه تولید برق تجدیدپذیر، الزامات زیست محیطی، قوانین حمایتی موجود و ازین قبیل موضوعات می باشد. در این پژوهش به دنبال چارچوبی هستیم که بتواند این عوامل را مورد بررسی قرار دهد. اینکه چه مدلی برای مدل سازی عدم قطعیت این صنعت مناسب است و چه مدلی برای مدل سازی رقابت بین انرژی های تجدیدپذیر و متعارف مورداستفاده قرار می گیرد و چگونه و از چه طریقی می توان استراتژی های توسعه برق تجدیدپذیر را استخراج کرد و الزامات زیست محیطی چگونه در مدل وارد می شوند و در توسعه برق تجدیدپذیر چه متغیرهایی تاثیرگذار هستند و ازین قبیل پرسش ها، از سوالاتی هستند که این مطالعه با هدف ارتقاء این صنعت سعی در پاسخ دهی به آنها را دارد. برای این منظور در این پژوهش، چارچوبی جامع از ترکیب مدل سازی پویایی سیستم، منطق مدل سازی عامل بنیان و مفاهیم نظریه بازی توسعه داده شد. مدل سازی سیستمی ارائه شده، د