یاسر محمدی

تغییرات اقلیمی، تاثیر قابل توجهی بر بهره‌وری کشاورزی داشته و کشاورزان را وادار می‌کند تا در راهبردهای مدیریت زراعی خود تجدید نظر کنند. به منظور سازگاری با شرایط اقلیمی در حال تغییر، کشاورزان به طور فزاینده ای در حال بررسی تغییرات در شیوه‌های کشاورزی خود هستند. هدف این مطالعه، بررسی تمایل کشاورزان به تغییر راهبردهای مدیریت زراعی در شرایط تغییراقلیم بود. جامعه آماری مورد مطالعه کشاورزان بخش بیرانشهر از شهرستان خرم آیاد بود که تعداد 249 کشاورز به عنوان حجم نمونه انتخاب و به شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. ابزار اصلی جمع‌آوری اطلاعات، پرسشنامه بود که حاوی سوالاتی در مورد ویژگی‌های جمعیت‌شناختی، اقتصادی-اجتماعی و زراعی کشاورزان به همراه متغیرهای اصلی تحقیق یعنی پذیرش تغییر اقلیم، درک خطر تغییر اقلیم، نگرش کشاورزان نسبت به سازگاری، هنجارهای اجتماعی، کنترل رفتار ادراک‌شده و تمایل به تغییر شیوه‌های مدیریت زراعی بود. روایی پرسشنامه با نظر متخصصین و اساتید و پایایی با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ به میزان بالای 7/0 برای تمامی مقیاس‌ها مورد تایید قرار گرفت. تحلیل داده‌ها در محیط نرم افزار SPSS و SmartPLS انجام شد. نتایج مطالعه نشان داد که کشاورزان بخوبی پدیده تغییر اقلیم را پذیرفته و قبول دارند که این پدیده در حال وقوع است. همچنین از تاثیر تغییرات اقلیم بر فعالیت‌های کشاورزی خود آگاه بوده و نگران تاثیرات بالقوه آن بر معیشت خود هستند. لذا بسیاری از کشاورزان تمایل خود را برای تغییر راهبردهای مدیریت زراعی در پاسخ به تغییرات اقلیمی با تمرکز بر اتخاذ شیوه‌های پایدارتر و تاب‌آورتر ابراز کردند. شدت درک‌ اثرات تغییر اقلیمی (درک خطر تغییر اقلیم)، نگرش نسبت به سازگاری با تغییر اقلیم، هنجارهای اجتماعی و کنترل رفتار ادراک‌شده تاثیر معنی‌داری بر تمایل کشاورزان به تغییر راهبردهای مدیریت زراعی داشتند. با اینحال پذیرش پدیده تغییر اقلیم به طور مستقیم اثر معنی داری بر روی تمایل کشاورزان به تغییر راهبردهای مدیریت زراعی نداشت در صورتی که به صورت غیرمستقیم و با اثرگذاری بر روی درک خطر و نگرش بر روی تمایل اثرگذار بود. متغیر درک خطر تغییر اقلیم، مهم‌ترین پیش‌بینی‌کننده متغیر نگرش نسبت به راهبردهای سازگاری بود اما مهم‌ترین متغیر پیش‌بینی‌کننده تمایل کشاورزان به تغییر راهبردهای مدیریت زراعی، متغیر کنترل رفتار ادراک‌شده بود. یافته‌های این مطالعه بر اهمیت حمایت از کشاورزان در تلاش‌های آنها برای سازگاری با تغییرات اقلیمی از طریق فراهم‌نمودن دسترسی به اطلاعات مختلف از جمله هشدارهای هواشناسی، دسترسی به خدمات تروجی و حمایت‌های اعتباری تاکید می‌کند.

تنوع، حالتی دفاعی برای مقابله با مخاطرات احتمالی و عدم اطمینان محسوب می شود. هر اندازه سیستمی متنوع تر باشد، توانایی بالاتری در کاهش اختلالات خارجی و داخلی خواهد داشت و شرایطی را فراهم خواهد نمود که پایداری، پویایی و ثبات سیستم را در طول زمان و در مکان های مختلف نه تنها در مقابل تنش های درونی که در برابر تنش های خارجی سیستم نیز حفظ خواهد نمود. تنوع درآمدی نیز حاصل تنوع بخشی فعالیت های اقتصادی است که میزان درآمد خانوار را به نحوی تثبیت می کند که در طول زمان آسیب پذیری خانوار را در مقابل بحران های احتمالی کاهش می دهد. به همین منظور، این پژوهش با هدف بررسی نقش متنوع سازی درآمد در کاهش آسیب پذیری خانوارهای روستایی شهرستان بهار نسبت به کرونا انجام شد. برای محاسبه تنوع درآمدی، از دو شاخص تنوع سیمپسون (SID) و معکوس هرفیندال (IHI) و برای محاسبه آسیب پذیری از اختلاف دو مولفه در معرض بیماری و حساسیت به بیماری با ظرفیت سازگاری استفاده شد. این مطالعه از نظر هدف، کاربردی، به لحاظ روش گردآوری داده ها، پیمایشی و از منظر روش تحلیل داده ها، از نوع تحقیقات توصیفی-همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی خانوارهای روستایی شهرستان بهار بودند که 170 خانوار به عنوان حجم نمونه از طریق فرمول کوکران تعیین شدند. لازم به ذکر است که روستاها از طریق نمونه گیری خوشه ای و سرپرستان خانوار روستایی از طریق نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار اصلی پژوهش، پرسشنامه بود که روایی آن توسط متخصصان و پایایی آن نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. پس از گردآوری داده ها، به منظور تجزیه و تحلیل از شاخص های آمار توصیفی (جدول توزیع فراوانی، میانگین، انحراف معیار) و آمار استنباطی (ضریب همبستگی و رگرسیون چندگانه) استفاده و کلیه تحلیل ها در محیط نرم افزار SPSS نسخه 26 انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان داد 1/27 درصد از خانوار روستایی شهرستان بهار فاقد تنوع درآمدی و حدود 9/72 درصد دارای تنوع درآمدی بودند. هر چند اکثریت دارای تنوع درآمدی نسبتاً پائینی بودند. عوامل مختلفی نیز بر متنوع سازی درآمد خانوار روستایی موثر بودند که مهمترین آنها نوع شغل اصلی، تعداد اعضای خانواده، متوسط سطح تحصیلات خانوار، مالکیت اراضی زراعی آبی و اعتقاد به پرریسک بودن کشاورزی بودند. همچنین نتایج حاکی از آن بود که بین متنوع سازی

ارزیابی چرخه حیات اجتماعی، بعنوان ابزاری قدرتمند در راستای دست یابی به توسعه پایدار شناخته شده که متعاقباً افزایش چشمگیر تحقیقات در این زمینه در سال های اخیر را موجب شده است. ارزیابی چرخه حیات اجتماعی، فرایندی است نظام مند که رابطه بین یک شرکت و ذینفعان آن را مطالعه نموده و تکنیکی است که اثرات اجتماعی (مثبت و منفی) مرتبط با چرخه حیات تولید یک محصول را از زمان استخراج تا توزیع نهایی ارزیابی می کند. این مطالعه با هدف ارزیابی اثرات اجتماعی زنجیره تامین محصول رب گوجه-فرنگی شرکت سحر همدان از طریق رویکرد ارزیابی چرخه حیات اجتماعی انجام شد. تحقیق از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ گردآوری داده ها پیمایشی و از نظر مطالعه توصیفی است. محدوده سیستم، مزرعه تا جامعه تعیین شد که با تامین مواد اولیه خام کشاورزی شروع و پس از طی مراحل فرآوری، بسته بندی و توزیع به مصرف محصول ختم می شود. جامعه آماری مورد مطالعه شامل چهار دسته ذینفعان زنجیره تامین محصول (نیروی کار، جامعه محلی، جامعه و مصرف کنندگان) بودند که تعداد 100 نفر از هر دسته (مجموع 400 نفر) بعنوان جامعه نمونه انتخاب گردیدند. ابزار اصلی گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن با نظر اساتید و متخصصین علوم اجتماعی مورد تایید قرار گرفت. فرآیند ارزیابی اثرات اجتماعی با شناسایی شاخص های مناسب به تفکیک ذینفان و زنجیره تامین از طریق مرور جامع منابع پیشین در چارچوب روش تحلیل سلسله مراتبیSAFE، آغاز شد. سپس شاخص ها به روش توابع فازی نرمال شده و وزن آنها با نظر متخصصین حوزه علوم اجتماعی و به روش تحلیل سلسله مراتبی(AHP) انجام شد. تحلیل داده ها نیز در محیط نرم افزارهای SPSS22، Expert choice و Excel 2013 انجام گرفت . نتایج این مطالعه نشان داد که زنجیره تامین یک قوطی رب گوجه فرنگی در شرکت سحر بطور کلی اثرات مطلوب اجتماعی متوسطی (460/0=SI) دارد. بیشترین اثرات مطلوب اجتماعی شامل حال مصرف کننده (600/0=SI) شده و کمترین نیز شامل جامعه محلی (293/0=SI) بود. همچنین بیشترین اثرات مثبت اجتماعی در طبقه پیامدهای اقتصادی-اجتماعی (167/0=SI)) و کمترین نیز در طبقه اثر صیانت از فرهنگ بومی و محلی گرایی (066/0=SI)) مشاهده شد.

A big challenge that the Afghanistan people are facing today is poverty. So Afghanistan with the international community have paid attention to overcome the poverty problem. This study aimed to evaluate the impacts of the agriculture development projects in rural poverty reduction in Nangrahar province of Afghanistan. The study follows the quantitative paradigm and empirical research method in terms of purpose. Also, in terms of data collection and analysis, it is a survey method. The statistical population was the rural households who are benefited from the agriculture development projects of two districts Chaprahar and Haskamena in Nangrahar province of Afghanistan. According to Cochran’s formula, the number of 150 rural households was determined as a sample. These households were influenced by agricultural developments projects as well. To select cases through the districts, the multi-stage sampling and among villages, random sampling was used. Data collection was done through a questionnaire and data analysis was done in IBMSPSS21 software. The research found that Agricultural developments’ projects had positive effects on poverty reduction in our area. Based on the field research, most of the rural households depend on agriculture and livestock incomes; before the agriculture development projects in the areas, the income that they earn through their agriculture and livestock activities could not support their expenditure and livelihood, but after the development projects they could support their household expenditure and livelihood. Other found of this study that before the rural development projects 45% households are suffered from the multidimensional poverty but after the development projects it decreased to 33%; it means that still 33% people are deprived from education, health and life standard. The findings of the women section of this study show that in general, the situation of women after agricultural development projects has improved. This study also

ناامنی آب خانوار روستایی از مهم ترین تهدیدکننده های معیشت پایدار روستایی و محرک مهاجرت روستائیان به مناطق شهری به شمار می رود که در راستای شناسایی و کنترل، اخیراً توجه تحقیقات را به خود جلب نموده است. پژوهش حاضر نیز با هدف بررسی وضعیت ناامنی آب خانوار روستایی و عوامل موثر بر آن در استان همدان انجام شد. این تحقیق از نظر پارادایم، کمی، با توجه به طرح تحقیق، از نوع توصیفی- همبستگی و بر اساس هدف از نوع کاربردی می باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل تمام سرپرستان خانوارهای روستایی 5 شهرستان کبودرآهنگ، ملایر و فامنین، اسدآباد و همدان در 5 موقعیت جغرافیایی شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز استان همدان بودند. حجم جامعه برابر7393 خانوار روستایی بود و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، 400 خانوار روستایی تعیین شد. جهت انتخاب نمونه های تحقیق از روش نمونه گیری خوشه ای برای انتخاب روستاها و نمونه گیری تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب برای انتخاب نمونه ها در سطح روستاها استفاده شد. به منظور اطمینان از روایی ظاهری و محتوایی پرسشنامه، از نقطه نظرات و پیشنهادهای استاد راهنما و متخصصانی که قبلا در زمینه ناامنی آب کار کرده بودند، استفاده گردید. به منظور سنجش پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که برای چهار بعد ناامنی آب خانوار بیشتر از 9/0 بدست آمد. نتایج مطالعه در خصوص وضعیت ناامنی آب خانوار روستایی نشان داد که 38 درصد از خانوارهای روستایی استان همدان در وضعیت ناامنی آب شدید قرار دارند. همچنین نتایج نشان داد که وضعیت ناامنی آب خانوار روستایی در شهرستان های مختلف استان تفاوت معنی داری دارد و موقعیت جغرافیایی در تعیین وضعیت ناامنی آب تاثیرگذار است. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نیز نشان دادکه 8 متغیر وضعیت بارندگی، پیگیری مسئولین، فاصله تا مرکز شهر، سطح زیر کشت زمین، فاصله تا منبع آب، تعداد فرزندان دختر، درآمد و تعداد تانکر ذخیره آب توانایی تبیین 9/69 درصد از واریانس ناامنی آب خانوار را دارا می باشند.

تغییرات اقلیم، پدیده تاثیرگذار دهه های اخیر بر منابع آبی و تهدیدکننده بخش کشاورزی است. بنابراین لزوم توجه جدی به مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی به عنوان بزرگ ترین مصرف کننده منابع آبی و داشتن رفتاری تاب آورانه در مواجهه با شرایط خشکسالی و کم آبی امری اجتناب ناپذیر است. این پژوهش باهدف بررسی رفتار تاب آورانه مصرف آب کشاورزان دشت های کبودرآهنگ و رزن- قهاوند در شرایط تغییر اقلیم با استفاده از تئوری های رفتاری انجام گرفت. در این تحقیق مدل پژوهش بر پایه ی دو تئوری ارزش- عقیده- هنجار استرن و همکاران (1999) و تئوری شناخت اجتماعی بندورا (2004) تدوین شد. این مطالعه از نظر هدف کاربردی، ازنظر روش گردآوری داده ها، پیمایشی و ازنظر روش تحلیل داده ها، از نوع تحقیقات توصیفی است. جامعه آماری این تحقیق شامل کشاورزان دشت های کبودرآهنگ و رزن- قهاوند بودند که 210 نفر از آن ها به عنوان حجم نمونه از طریق فرمول کوکران تعیین شد. لازم به ذکر است که انتخاب روستاها از طریق نمونه گیری خوشه ای و کشاورزان هر روستا از طریق نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار اصلی پژوهش، پرسشنامه بود که روایی آن توسط متخصصان و پایایی آن نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. پس از گردآوری داده ها، به منظور تجزیه و تحلیل آن ها از شاخص های آمار توصیفی (جدول توزیع فراوانی، میانگین، انحراف معیار) و آمار استنباطی (آزمون t تک نمونه جهت مقایسه میانگین ها و مدل سازی معادلات ساختاری) استفاده و کلیه تحلیل ها در محیط نرم افزار SPSS نسخه 24 و Smart PLS انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان داد با وجود اینکه کشاورزان خشکسالی ناشی از تغییر اقلیم و شدت آنرا درک نموده اند اما اکثریت رفتارهای تاب آورانه مصرف آب آنها از حد متوسط پایین تر است. تحلیل معادلات ساختاری نشان داد که هر دو تئوری ارزش- عقیده – هنجار (45/0GoF=) و تئوری شناخت اجتماعی بندورا (44/0GoF=) از برازش قوی برای پیش بینی رفتار تاب آورانه مصرف آب کشاورزان برخوردار بودند و به ترتیب توانستند 17 و 3/39 درصد از واریانس متغیر رفتار تاب آورانه مصرف آب کشاورزی را تبیین کنند. بنابراین در باب مقایسه، تئوری شناخت اجتماعی نسبت به تئوری ارزش-عقیده-هنجار از قدرت پیش بینی بالاتری برای تبیین رفتار تاب آورانه مصرف آب کشاورزان استان همدان برخوردار بود. به نظر این تفاوت قدرت پیش بینی ب

خاک های واگرا یکی از خاک های مشکل آفرین است که هر ساله خسارات زیادی به پروژه های عمرانی وارد می کنند. به همین دلیل شناسایی خصوصیات زمین شناسی مهندسی و بهسازی آنها به هنگام احداث این نوع پروژه ها اجتناب ناپذیر است. شهرستان دهلران با توجه به شرایط زمین شناسی خود دارای چنین خاک هایی در گستره خود است، به طوری که جاده دهلران – مهران متاثر از این خاک ها دچار خسارت هایی شده است. به همین منظور در این تحقیق خاک های واگرا در این مسیر مورد توجه قرار گرفته است. در این راستا، با انجام بازدیدهای صحرایی از خاک های منطقه از 6 نقطه نمونه برداری شد. با سنجش میزان واگرایی نمونه ها با استفاده از آزمایشات مختلف واگرایی، دو نمونه خاک منطقه ویله و هاویان با پتانسیل واگرایی متوسط جهت بهسازی انتخاب شدند. در ادامه خصوصیات شیمیایی و کانی شناسی، ویژگی های فیزیکی، مکانیکی و هیدرولیکی این دو نمونه تعیین گردید. به منظور بهسازی این خاک ها سیمان پرتلند تیپ 2 و سرباره کوره فولادسازی بکار گرفته شد. با هدف تعیین مقدار درصد وزنی بهینه جهت بهسازی این خاک ها، مخلوطی از هر خاک با درصد سیمان های 1، 2، 3، 4 و 5 و درصد سرباره کوره فولادسازی 5، 10، 15، 20، 25 و 30 تهیه گردید. همچنین، به منظور بررسی تاثیر زمان عمل آوری روی رفتار مهندسی مخلوط های تهیه شده، خصوصیات زمین شناسی آنها در فواصل زمانی 3، 7، 14 و 28 روزه تعیین گردید. نتایج حاصل از مطالعات کانی شناسی نشان داد که خاک هر دو منطقه از کانی های کوارتز، کلسیت، ژیپس، دولومیت، ایلیت، کائولینیت و مونت موریلونیت تشکیل شده اند. نتایج آزمایش پین هول نشان داد که خاک منطقه هاویان پس از 7 روز با افزودن یک درصد سیمان و 5 درصد سرباره پس از 28 روز غیر واگرا گردید. منطقه ویله طی 7 روز ترکیب خاک با 2 درصد سیمان و ترکیب 5 درصد وزنی سرباره بعد از گذشت 14روز واگرایی بر طرف گردیده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که با افزایش درصد سرباره و سیمان خصوصیات فیزیکی، شاخص، هیدرولیکی و مکانیکی خاک های مورد مطالعه افزایش می یابد اما درصد بهینه این مواد افزودنی برای دستیابی به مقدار مطلوب برای خصوصیات مختلف این خاک ها متفاوت است. به عنوان مثال، درصد بهینه سرباره کوره فولادسازی در نمونه خاک ویله برای رسیدن به کمترین مقدار نشست تحکیمی 30 درصد بوده است، اما نتایج آزمون مقاومت فشاری تک محوری ر

انسان به عنوان رکن اصلی اقتصاد جامعه، نیازهایی دارد که مهمترین آنها امنیت غذایی و تغذیه سالم است. امنیت غذایی زمانی وجود دارد که همه مردم در تمام ایام به غذای کافی، سالم و مغذی دسترسی فیزیکی و اقتصادی داشته باشند و غذای در دسترس، نیازهای یک رژیم تغذیه ای سازگار با ترجیحات آنان را برای یک زندگی فعال و سالم فراهم کند. پژوهش حاضر که با هدف بررسی وضعیت امنیت غذایی خانوارهای روستایی شهرستان بهار انجام گرفته است، از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها غیر آزمایشی است. روش تحقیق استفاده شده در این پژوهش پیمایشی توصیفی است. جامعه آماری عبارت است از تمام سرپرستان خانوارهای روستایی شهرستان بهار که با استفاده از جدول مورگان 388 سرپرست خانوار از طریق نمونه گیری تصادفی با انتساب متناسب با توجه به دو ملاک جمعیت و منطقه جغرافیایی انتخاب شدند. برای سنجش امنیت غذایی از پرسشنامه استاندارد کرنل استفاده شد که روایی آن در تحقیقات مختلف تایید و پایایی آن نیز از طریق آلفای کرونباخ محاسبه و 97/0 به دست آمد. نتایج تحقیق نشان داد که اکثریت جامعه مورد مطالعه (8/51 درصد) در وضعیت امن غذایی می باشند، 1/29 درصد در وضعیت ناامن غذایی بدون گرسنگی، 8/9 درصد در وضعیت ناامن غذایی همراه با گرسنگی متوسط و 3/9 درصد نیز در شرایط ناامن غذایی با گرسنگی شدید به سر می برند.بنابراین این نتایج نشان میدهد که شهرستان بهار در مجموع از نظر امنیت غذایی در وضعیت مناسبی قرار دارد چراکه 9/80 درصد جامعه مورد مطالعه در وضعیت امن غذایی و یا ناامن غذایی بدون گرسنگی می باشند. نتایج تحقیق نشان داد که بین امنیت غذایی و عوامل فردی (تعداد اعضای خانوار، تعداد شاغلین در خانوار،تحصیلات) و عوامل اقتصادی ( میزان درآمدهای حاصل از فعالیت های کشاورزی، درآمد حاصل از فعالیت های غیر کشاورزی، مساحت زمین زراعی آبی، مساحت زمین زراعی دیم، مساحت باغ، مالکیت زمین زراعی دیم، مالکیت باغ ) رابطه مثبت و معنی داری در سطح 1 درصد وجود دارد .همچنین بین امنیت غذایی و عوامل جغرافیایی ( فاصله روستا تا شهر) وعوامل اجتماعی( امکان پس انداز ) رابطه منفی و معنی داری در سطح 1 درصد وجود دارد. نتایج حاصل از رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که چهار متغیر میزان درآمد حاصل از فعالیت های کشاورزی، میزان درآمد حاصل از فعالیت های غیر کشاورزی، تعداد افراد شاغل در خ

ارزیابی، اولین گام در سنجش پایداری کشاورزی است که سیستم های کشاورزی مختلف را از منظر پایداری مقایسه نموده و به کشاورزان، سیاست گذاران و برنامه ریزان کمک می کند تا سیستم های پایدارتر را انتخاب نمایند. در این مطالعه، هدف، ارزیابی پایداری کشت برنج-اردک در مقایسه با کشت متعارف برنج در استان های گیلان و مازندران بود. تحقیق از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ گردآوری داده ها، پیمایشی و از نظر مطالعه توصیفی-همبستگی است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل دو گروه کشاورزان برنجکار و کشاورزان دارای سیستم کشت برنج-اردک از دو استان گیلان و مازندران بودند که با محاسبه فرمول کوکران، تعداد 210 کشاورز به عنوان جامعه نمونه انتخاب شدند. 103 کشاورز با سیستم کشت متعارف برنج و 107 کشاورز با سیستم کشت اردک-برنج که در ادامه خود به دو گروه پرورش دهنگان اردک-برنج بطور همزمان (67 کشاورز) و بصورت تناوبی (40 کشاورز) طبقه بندی شدند. برنجکاران متعارف به شیوه تصادفی ساده و پرورش دهندگان اردک-برنج به صورت هدفمند انتخاب و نمونه گیری شدند. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن با نظر اساتید و متخصصین مربوطه و پایایی آن نیز با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ به میزان بالای 7/0 مورد تایید قرار گرفت. برای ارزیابی پایداری، شاخص ها با روش تحلیل سلسله مراتبی SAFE، شناسایی و انتخاب شدند. سپس از بین این شاخص ها، 27 شاخص در سه بعد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی به کمک معیارهای مناسب بودن شاخص ها، پالایش و استخراج شدند. ضریب اهمیت این شاخصها با نظر متخصصین حوزه پایداری و به روش تحلیل سلسله مراتبی(AHP) و با استفاده از نرم افزار Expert choice و نرمال سازی شاخص ها به روش توابع فازی انجام شد. تحلیل داده ها نیز در نرم افزار SPSS22 وEXCEL 2013 انجام گرفت. نتایج مطالعه نشان داد که سیستم کشت اردک-برنج در مقایسه با سیستم متعارف برنج پایدارتر است و این پایداری در هر سه بعدی اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی کاملاً معنی دار است. در ضمن از نظر زیست محیطی و اجتماعی، سیستم کشت اردک-برنج بطور همزمان، پایدارتر از سیستم کشت اردک-برنج بطور تناوبی نیز بود. از بین متغیرهای فردی و اجتماعی، تعداد فرزندان بالای 18 سال خانواده، تجربه کشاورزی، درآمد کشاورزی و مشارکت در دوره های ترویجی دارای رابطه مثبت و معنی داری با شاخص پایداری بودند. از بین

تحقیق حاضر با هدف تحلیل راهبردی برنامه های توسعه روستایی سازمان بسیج سازندگی استان کرمانشاه در راستای توسعه پایدار انجام گرفت. این پژوهش از نظر هدف از نوع مطالعات کاربردی، از نظر کنترل متغیرها از نوع مطالعات غیر آزمایشی از نوع میدانی بوده که به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری شامل کلیه کارشناسان سازمان بسیج سازندگی ومتخصصین نهادهای متولی توسعه روستایی و ذینفعان برنامه های سازمان در استان کرمانشاه بود. نمونه آماری شامل 30 نفر از کارشناسان نهادهای متولی توسعه روستایی در استان کرمانشاه، 30 نفر از کارشناسان سازمان بسیج سازندگی و30 نفر از جامعه هدف برنامه های سازمان که مجموعاً 90 نفر را شامل شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش نامه محقق ساخته ای بود که روایی آن با استفاده از نظرات اساتید توسعه روستایی دانشگاه بوعلی سینا و متخصصین سازمان های توسعه روستایی و پایایی آن از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ به میزان 0/81 مورد تایید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها در محیط نرم افزارهای SPSS22 و Super Decision انجام شد. برای تحلیل داده ها از تکنیک ماتریس سوات (SWOT) و برای اولویت بندی راهبردها از روش تلفیقی ANP_TOPSIS استفاده شد. طبق نتایج تحقیق به طورکلی تعداد 33 قوت و فرصت به عنوان مزیت ها و 44 ضعف و تهدید به عنوان محدودیت های موثر در برنامه های توسعه روستایی سازمان بسیح سازندگی شناسایی و تحلیل شدند. نقاط قوت برنامه های سازمان در هر سه گروه جامعه آماری بیشترین وزن را داشته است، که در نهایت منتج به ارائه 10 راهبرد گردید. که پس از اولویت بندی راهبرد ها از طریق هر دو روش اولویت بندی در نهایت راهبرد (ST1)هماهنگی بسیج سازندگی با سایر متولیان توسعه روستایی در تدوین برنامه های توسعه روستایی جهت جلوگیری از دوباره کاری ها،) با وزن 0/278 و وزن نرمالیزه 0/196 در اولویت اول و راهبرد (WT1) همفکری و برگزاری نشست های منظم با سایر متولیان توسعه روستایی و رهبران محلی روستاها جهت تدوین، اجرا و ارزشیابی برنامه های توسعه روستایی که غیرتکراری، مبتنی بر نیاز واقعی روستاها و بر پایه مشارکت مردمی باشد) با وزن 0/171 و وزن نرمالیزه 0/188در اولویت دوم و راهبرد(SO1 )همکاری با سمن ها و نهادهای مذهبی جهت بسیج نیروهای مردمی و منابع مالی به سمت پروژه های اشتغال زایی به ویژه در روستاهای بسیار محروم)

یکی از سیاست های توسعه شهری در چند دهه اخیر در جهان و ایران، تبدیل روستاهای بزرگ، تبدیل روستاهای بزرگ و الحاق آن ها به شهر بوده است که در راستای کاهش مشکلات متعدد اقتصادی، اجتماعی و ... صورت پذیرفته است. البته این امر می بایست با توجه به معیارها و ملاکهای علمی، منطقی و بسترهای لازم آن صورت پذیرد تا دارای اثرات مثبت بر شهر تازه تاسیس باش؛ در غیر این صورت به یک شهرنما و شهری ناپایدار مبدل می شود که منجر به پیامدهای منفی در ابعاد مختلف بویژه در زمینه کارکردهای روستایی خواهد شد. براین اساس، هدف مطالعه حاضر، تحلیل پیامدهای اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی الحاق هشت روستای دره مرادبیگ، فقیره (کوی محمدیه)، خضر، دیزج، حصار دیزج، مزقینه، حصارآقاشمس علی و حصار عبدل هادی (حصار امام) به شهر همدان بود. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ گردآوری داده ها، پیمایشی است. همچنین به زعم کشف پیامدهای الحاق روستاها به شهر همدان، از نوع مطالعات اکتشافی بحساب می آید. جامعه آماری شامل ساکنان هشت روستای الحاق شده به شهر همدان بود که با محاسبه فرمول کوکران، تعداد 200 خانوار به عنوان جامعه نمونه انتخاب و به روش تصادفی با انتساب متناسب، نمونه گیری شدند. ابزار اصلی تحقیق، پرسشنامه محقق ساخته ای بود که روایی آن با نظر اساتید و متخصصین مربوطه و پایایی آن نیز با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ به میزان بالای 0/7 مورد تایید قرار گرفت. تحلیل داده ها در محیط نرم افزار SPSS20 انجام شد. همچنین برای تحلیل پیامدها از تحلیل عاملی اکتشافی و برای تحلیل میزان رضایت ساکنان از کیفیت خدمات از مدل سروکوال و آزمون t همبسته استفاده شد. نتایج تحلیل پیامدهای الحاق روستاها به شهر همدان در قالب تحلیل عاملی نشان داد که این پیامدها در شانزده عامل کلی قابل دسته بندی هستند که شامل نه پیامد مثبت و هفت پیامد منفی است. پیامدهای "بهبود خدمات کالبدی و فضای زیست محیطی"، "بهبود وضعیت اشتغال و توان اقتصادی ساکنین" و "عدم تعادل فضایی شهری و پیامدهای منفی زیست محیطی" به عنوان مهمترین پیامدهای الحاق روستا به شهر شناخته شدند. میزان پیامدهای مثبت الحاق روستاها به شهر 46/63 درصد و پیامدهای منفی الحاق روستاها به شهر 24/61 درصد بوده است؛که حاکی از بیشتر بودن پیامدهای مثبت از دیدگاه ساکنین منطقه مورد الحاق بوده است. بررسی میزان رضایت

توسعه پایدار روستایی صرفا در پرتو استفاده مناسب از منابع زیست محیطی با زیربنای نظری و فکری و حفظ و بهبود آن ها برای نسل های بعدی امکان پذیر است. رفتار کشاورزان در برخورد با این منابع پایه نقش تعیین کننده ای در حفاظت از آن ها دارد. لذا هدف پژوهش حاضر، مدل سازی رفتار زیست محیطی مسئولانه کشاورزان بهار بر مبنای تئوری رفتار برنامه ریزی شده می باشد. می توان با آموزش های مختلف زارعان را از ارزش های خود محور دور کرد و آن ها را به سوی ارزش های طرفدار جامعه سوق داد. بر همین اساس، پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی، از لحاظ روش گردآوری داده ها، پیمایشی و از نظر روش تحلیل داده ها، از نوع تحقیقات توصیفی می باشد. جامعه آماری این تحقیق کشاورزان شهرستان بهار می باشد،که بر اساس فرمول کوکران تعداد 400 نفر از آن ها از طریق روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه بود که روایی آن توسط افراد متخصص تایید و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ 91/0 برآورد شد. داده های بدست آمده توسط نرم افزار SPSS و lisrel و آزمون های آماری مختلفی تجزیه وتحلیل شد. نتایج تحقیق نشان داد که بین متغیر رفتار زیست محیطی مسئولانه و نگرش زیست محیطی، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتار ادراک شده رابطه مثبت و معنی داری در سطح 01/0 وجود دارد. همچنین بین آگاهی زیست محیطی، نگرانی زیست محیطی و تعهد اخلاقی با نگرش زیست محیطی رابطه معنی داری در سطح 01/0 وجود دارد. نتایج حاصل از مدل سازی معادلات ساختاری نشان می دهد که مدل عوامل اثرگذار بر نگرش زیست محیطی (آگاهی، نگرانی، تعهد اخلاقی) با مقدار RSMEA به دست آمده تایید شد. از بین عوامل تاثیرگذار بر نگرش زیست محیطی کشاورزان، آگاهی زیست محیطی بیشترین تاثیر را دارد و نگرانی زیست محیطی در رتبه دوم و تعهد اخلاقی در رتبه سوم تاثیرگذاری می باشد. همچنین مدل عوامل تاثیرگذار بر رفتار زیست محیطی مسئولانه (نگرش، هنجارهای ذهنی، کنترل رفتار ادراک شده) با مقدار RSMEA به دست آمده تایید شد. از بین این عوامل کنترل رفتار ادراک شده بیشترین تاثیر را بر رفتار زیست محیطی مسئولانه دارد و متغیر هنجارهای ذهنی رفتار زیست محیطی مسئولانه را تبیین نمی کند.

مناطق روستایی و معیشت آنان رابطه مستقیمی با متغیرهای اقلیمی در مناطق خشک و نیمه خشک دارد. مخاطرات طبیعی از جمله خشکسالی و ریز گردها به عنوان پیامدهای تغییرات اقلیمی در سال های اخیر در جنوب استان خراسان جنوبی از جمله نهبندان افزایش پیدا کرده و این منطقه با ورشکستگی زیست محیطی به خصوص در بعد منابع آب دچار شده است. این شرایط به ویژه بر معیشت و زندگی روستاییان فقیر و آسیب پذیر و کشاورزی های کوچک تاثیرات منفی داشته است. در این راستا هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی آگاهی کشاورزان نسبت به تغییرات اقلیمی و نحوه سازگاری با آن (مطالعه موردی کشاورزان استان خراسان جنوبی شهرستان نهبندان) می باشدجامعه آماری تحقیق شامل 190 نفر از کشاورزان بر پایه فرمول کوکران انتخاب شدند. روش نمونه گیری در تحقیق حاضر چند مرحله ای است. مهم ترین ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود که روایی آن توسط متخصصان تایید و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه پرسشنامه کشاورزان 86/0 برآورد شد. به منظور بررسی نتایج از نرم افزار SPSS نسخه 19 استفاده شد. نتایج پژوهش به ما نشان می دهد که هرچقدر آگاهی شاورزان از تغییرات اقلیم بیشتر باشد، تمایل آنها به کاربرد گزینه های سازگاری بیشتر است. پیشنهاد شده است سازگاری با تغییرات اقلیم نیازمند افزایش آگاهی کشاورزان از طریق آموزش می باشد.

برآورد شده است که 20 درصد از انتشارات گازهای گلحانه ای مربوط به فعالیت کشاورزی است. بنابراین، مطالعه جنبه های زیست محیطی سیستم های تولید کشاورزی دارای اهمیت زیادی است. هدف از این تحقیق بررسی اثرات زیست محیطی چغندر قند می باشد. در این رابطه با توجه به تنوع اثرات زیست محیطی کشاورزی نظیر تخریب منابع اکولوژیکی، روشهای مختلفی برای ارزیابی اثرات زیست محیطی به وجود آمده و توسعه یافته است که، یکی از مدلهای کمّی مهم در این زمینه، ارزیابی چرخه حیات می باشد. این روش در پی کاهش فشار بر محیط زیست از طریق کاهش انتشار گازهای آلاینده می باشد. روش تحقیق حاضر دارای رویکردی کاربردی است. جامعه آماری مطالعه شامل چغندرکاران شهرستان اسداباد است. با استفاده از فرمول کوکران خجم نمونه 130 نفز تعیین گردید. این تحقیق برحسب شیوه گردآوری داده ها جزء تحقیقات توصیفی است که به صورت مقطعی در سال زراعی 1394-1395 در طول کشت تا مرحله برداشت انجام شد. واحد تحلیل در این تحقیق مزرعه است که داده ها عمدتاً کمی است که از طریق پرسشنامه محقق ساخته که مشتمل براطلاعات کمی مربوط به فعالیت های زراعی درطول یک فصل زراعی که 95-1394 می باشدگردآوری شد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و روش تحلیل LCA (لرزیابی چرحه حیات) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که شاخص نهایی زیست محیطی برای در واحد هکتار برای گرمایش جهانی (0/0235)، اسیدیته (0/168)، تخلیه منابع فسیلی (1/566)، تحلیه منابع آبی (2/048)، یوتریفیکاسیون (3/739)، تخلیه منابع فسفات (7/03) و تحلیه منابع پتاس (0/45) و نیز برای تولید یک تن محصول برای گرمایش جهانی (0/00038)، اسیدیته (0/0027)تخلیه منابع فسیلی (0/025)، تحلیه منابع آبی (0/033)، یوتریفیکاسیون (0/061)، تخلیه منابع فسفات (0/116) و تحلیه منابع پتاس (0/0074) می باشد. بنابراین در بین گروه های تاثیر تخلیه منابع فسفات دارای بیشترین پتانسیل آسیب و در بین گروه های تاثیر شاخص زیست محیطی نیز یوتریفیکاسیون خشکی دارای بیشترین کارآیی آسیب زیست محیطی شناخته شدند.