Reza Soleimani

يكي از مباحث بسيار مهم در تاريخ انديشه سياسي معاصر ايران موضوع نسبت بين دين و سياست است.

محيط امنيتي و استراتژيك كشور ايران در درون حلقه هاي همپوشي از مناطق خليج فارس، خاورميانه، آسياي مركزي، قفقاز و جنوب آسيا واقع شده است. در اين ميان، كشور عراق نيز به عنوان عضوي از دو منطقه نخست (خليج فارس و خاورميانه)، ازيك طرف، پيونددهنده ما با معادلات منطقه اي قدرت در خاورميانه و از سوي ديگر، يكي از رقباي هميشگي ما در خليج فارس بوده است. ازاين رو، تحولات سياسي، امنيتي، قومي و مذهبي عراق در سطوح ملي، منطقه اي و بين المللي، بر محيط امنيتي و سياسي كشورمان تأثيرگذار بوده و خواهد بود. تغيير ساختار نظام سياسي عراق از سلطنتي به جمهوري واز جمهوري به نظام تك حزبي بعثي با گرايش هاي سوسياليستي و افراطي ناسيوناليستي و پس ازآن سرنگوني اين نظام توسط هژمون جهاني و ايجاد ساختار جديد مبتني بر تقسيم قومي و مذهبي قدرت و افزايش نقش شيعيان واردها در آن، از مهم ترين متغيرهاي تأثيرگذار بر ساختارها و هنجارهاي محيط پيراموني درگذشته و حال بوده كه همواره براي ايران تهديدها و فرصت هايي را در پي داشته كه ماهيت، شدت و زمان آن متفاوت است. در حقيقت با توجه به اشتراكات تاريخي، فرهنگي و مذهبي ايران با عراق، بامطالعه روند تحولات داخلي عراق در مدت زماني موردنظر اين رساله به اين نتيجه مي رسيم كه تحولات داخلي عراق به طور مستقيم وبيشتر از همسايگان ديگر ايران بر مناسبات بين دو كشور، و سياست خارجي منطقه اي ايران تأثير داشته است. بنابراين در اينجا عراق متغير مستقل و سياست خارجي ايران متغير وابسته است. بي توجهي به حقوق شيعيان و كردها درگذشته و بحران قوميت ها، مسئله كردستان و نارضايتي جامعه اهل تسنن در حال حاضر، انعقاد قرارداد معروف 1975 م الجزاير تحت تأثير تحولات كردستان و لغو يكجانبِه آن در زمان صدام حسين در سال 1981 م و پيروزي انقلاب اسلامي در ايران، اختلافات دو كشور در اروندرود، تأثير تحولات عراق بر كيفيت پيگيري اجراي مفاد قطعنامه (598) شوراي امنيت سازمان ملل متحد و حمله عراق به كويت و اشغال آن كشور، لشكركشي آمريكا و متحدانش براي بيرون راندن عراق از كويت، حمله آمريكا و متحدانش به عراق و برانداختن صدام و حزب بعث، جمله مسائلي هستند كه از دهه هاي گذشته تا به امروز بر موضع گيري هاي سياست خارجه ايران در قبال عراق، كشورهاي منطقه و قدرت هاي بزرگ سايه افكنده است. بنابراين با توجه به آنچه گفته شد در پژوهش حاضر، ت