پروفایل استاد - دانشگاه بوعلی سینا همدان
استاد
تاریخ به‌روزرسانی: 1403/04/14
محمدابراهیم زارعی
هنر و معماری / باستان شناسی
رساله های دکتری
-
بررسی معماری آب، ساختار آب رسانی و شیوه های مدیریت آب در اصفهان دوره صفوی
زهره سلطانمرادی 1397بحران آب به عنوان یک مساله حیاتی همواره در جغرافیای خشک فلات مرکزی ایران مطرح بوده است. در پی انتخاب شهر اصفهان به عنوان پایتخت امپراطوری صفوی ابعاد شهر به یک باره گسترش یافته و به تبع آن جمعیت نیز رو به فزونی رفت. این دو عامل لزوم طراحی ساختاری نظام مند برای مدیریت آب را ایجاد نمود. پژوهش پیش رو در نظر داشته است تا به بررسی پیشینه مدیریت آب در ایران و سپس واکاوی تکنیک های صفویان در مدیریت تقسیم آب، سیستم آب رسانی و معماری مرتبط با آب در بافت شهری بپردازد. بررسی ارتباط ثبات سیاسی حکومت با قوت و ضعف ساختار مدیریت آب از طریق مطالعه اسناد تاریخی نیز هدف دیگر این نوشتار است. پژوهش حاضر را از لحاظ هدف می توان توسعه ای و با رویکرد استراتژیک دانست. بر اساس ماهیت و روش نیز از نوع تاریخی است که در آن روند بررسی اسناد مکتوب، بازدید و برداشت داده و در نهایت تفسیر و تحلیل داده های برداشتی طی شده است. از مهم ترین یافته ها در حیطه شیوه های مدیریتی می توان به طراحی شهر در حال گسترش با تکیه بر میزان دسترسی به منابع آب، استفاده از نظام نامه ای دقیق با تکیه بر مشارکت های مردمی برای تقسیم آب، و استفاده از عناصر انسانی کارآمد اشاره کرد. از نکات جالب توجه در این میان دو مورد تفکیک آب آشامیدنی از آب موردنیاز سایر مصارف و همچنین قیمت گذاری مناسب آب را می توان نام برد؛ مواردی که عدم توجه به آنها در عصر حاضر مشکلات عدیده ای به وجود آورده است. در بخش آب رسانی به بافت شهری مشخص شد که آب مصرفی خانه ها از منابع زیرزمینی و آب آبیاری باغ ها و مزارع از شاخه های منشعب از رودخانه زاینده رود (مادی ها) تامین می شده است. در مواقع لزوم در طراحی شهری بخشی از مسیر این مادی ها فرم ساختارهایی زیرزمینی را به خود می گرفته است. مسیریابی مادی های محدوده شهر صفوی ـ به ویژه شاخه های موثر در آب رسانی بافت نوبنیاد صفوی ـ از دستاوردهای مهم این پژوهش است. در بررسی معماری آب نیز مشخص شد که حضور پررنگ آب در شهرسازی باغ شهر صفوی لزوم طراحی فضاهای پرشماری برای هدایت و نمایش آب را ایجاد کرده است؛ حضور 4 پل در محدوده شهر صفوی، یافت حداقل 9 کانال و آبراهه در بافت شهر، 3 قنات، 10 چاه، 5 آبشار، 9 سنگاب، 14 جوی و آبراهه در درون فضاها و حداقل 76 حوض در مجموعه های معماری بررسی شده اهمیت این عناصر مرتبط با آب در طراحی شهری اصفهان
خلاصه پایان نامه
-
بررسی و تحلیل سکونتگاه های قلعه ای خاندان محلی منطقه سیستان ایران، در دوره ی قاجار
نغمه بهبودی 1396سکونتگاه هایقلعه ایخاندان محلیمنطقهسیستانایراندردوره یقاجار،درتطبیقبامحیططبیعیوانسانیدارایویژگی-هاوخصیصه هاییهستند که در ایجاد آنهاموثربودهاست،بنابراینپژوهشحاضر تلاش نموده که بهبررسیوتحلیلوضعیت (پراکنش، مکان گزینی و مرکزیت) سکونتگاه هایقلعه ایمنطقهسیستاندردوره یقاجار بپردازد.بر اساس هدف، پژوهش حاضر از نوع بنیادی و بر اساس ماهیت و روش توصیفی–تحلیلیوتاریخی–تطبیقی و نیز گرد آوری اطلاعات به دو شیوه اسنادی (مطالعاتکتابخانه ای) وبررسی هایمیدانیصورت پذیرفته است. منطقه یموردمطالعهدراینپژوهش،حوزه-هایجغرافیایی؛دوستمحمد،زابلیک،زابلدو،کهک،زهک،ومحمدآبادمی باشند. برایتحلیلداده-هاواطلاعاتموجود،نیازبهمدلیاسیستمیعلمیمتناسببافرضیه-هااست،بنابراینازسیستماطلاعاتجغرافیایی(GIS)ومدلچندمعیاریتحلیلفرآیندشبکه(ANP)استفادهشدهاست. نتایجنشانمی دهد؛کهیکیازعللمکان یابی (مکان گزینی) سکونتگاه هایقلعه ایسیستاندوره-یقاجارجهتمسیررودخانههیرمندبودهاست،بررسیوضعیتتطبیقیسکونتگاه هایقلعه ایدوره-یقاجارباشبکههیدروگرافیهیرمنددرمنطقهسیستاننشانمی دهدکهبیشازنصف (56/55 درصد) سکونتگاه هایقلعه ای (سکوهه،لوتک،ورمال،قلعهخانناروییوقلعهکهنه) درمحدوده یحوضهآبینهرطاهریقرارگرفته اند. مستنداتنیزنشانمی-دهدکهرودخانه یسیستاندوره یقاجار (رودنصرو) و (رودشاخهغربی) باوضعیتامروزینهرطاهریمطابقتداشتهاست. ازآنجایکهمسیررودخانههیرمندبامکان گزینیسکونتگاه-هایانسانیدرادوارمختلفاسلامیارتباطمستقیمیداشتهاست،برایناساسبرایشناختواستنباطدقیقوضعیتمکان گزینیسکونتگاه-هایقلعه ایدردودلتایشمالیوجنوبیوروندتغییراتزمانیشبکه هایهیدروگرافیهیرمند،دراینپژوهشتمامیمحوطه هایدوره-هایمختلفاسلامیازقرونششمهجریقمریتادوره یقاجارکهدربررسی هایباستان شناسیشناساییشده اندراباتوجهبهحوضه-هایآبیاریمنطقه یسیستانموردتحلیلقرارگرفتهشدند. بیشترینتعدادوتراکممکان گزینیمحوطه هایباستانیدردوره-یقاجار،مربوطبهحوضههیدروگرافیسیستان رود (7 مورد) است،علتاصلیآنانشعابمسیرحوضه-هایهیدروگرافیرودهیرمندازطریقکانالسیستانیارودسیستاندرجهتغربیاست. نکتهمهماینکهدرقرون 6 تا 12 ه.قهردودلتای (شمالیوجنوبی) منطقهسیستانایراندارایمحوطه هایسکونتگاهیبودهاست،اماملاحظهمی گردد،دردوره یقاجار 100 درصدمحوطه هایسکونتگاهیدردلتایشمالیمکان گزینیشده اند. بعدازدسترسیبهشبکههیدروگرافی (آب)،کیفیتخاکزمین-هایکشاورزینیزدرپراکنشسکونت
خلاصه پایان نامه
-
تغییر و تحولات بافت تاریخی شهر کرمانشاه در دوره قاجار براساس متون تاریخی و مطالعات باستانشناسی
یداله حیدری باباکمال 1396الگوی فضایی شهرهای اسلامی بازتابی از شرایط اقلیمی ـ طبیعی، مناسبات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و مذهبی جامعه است؛ از این رو در هر دوره از تاریخ شهرسازی اسلامی ظهور شکل خاصی از شهر با مناسبات اجتماعی و اقتصادی مسلط آن دوران انطباق و هماهنگی داشته است. اوج توسعه و رونق شهر کرمانشاه در دورۀ قاجار با دوران حکومت محمدعلی میرزای دولتشاه آغاز می شود و فرزندش عمادالدوله آن را تکمیل می کند. به جهت حمایت شاهزادگان قاجاری یاد شده، کرمانشاه به بزرگترین شهر منطقۀ غرب ایران تبدیل می شود. بر این اساس پژوهش حاضر در نظر دارد تا با تکیه بر اسناد دستِ اول تاریخی و شهرسازی عوامل مهم اقتصادی، سیاسی و مذهبی را در توسعه شهر کرمانشاه در دوره قاجار بررسی کند. نتایج پژوهش نشان می دهد که ساختار منظم بازار، قرارگیری ارگ حکومتی، مسجد جامع و میدان اصلی شهر در کنار یکدیگر و در مجاورت محله های مرتبط با آنها، عناصر اصلی ساختار شهر کرمانشاه را در دورۀ قاجار تشکیل می دهند. در این میان حمایت گستردۀ شاهزادگان قاجاری از امور تجاری و به دنبال آن توسعه بازار و گمرک به عنوان مهم ترین عامل در توسعه ساختار شهر، در مقایسه با عوامل دیگر بسیار چشمگیرتر است. وجود مساجد محله ای متعدد، تکایا و راه زیارتی عتبات عالیات نیز در شکل-دهی مراکز محلات و استحکام ارتباط آنها با بازار و ارگ حکومتی موثر بوده است. نتایج دیگر پژوهش نشان می دهد که راه کاروان رو خراسان که با عنوان راه عتبات عالیات در دوره قاجار مطرح می شود، نقش مهمی در توسعه و رونق تجارت، صدور و ورود کالاهای خارجی، تعاملات دولت های عثمانی و قاجار، عبور زوار و حمل جنائز داشته است. بنابراین یکی از تلاش های پژوهش حاضر اینست که اهمیت راه عتبات عالیات در شکوفایی و رونق شهر کرمانشاه در دورۀ قاجار بررسی و مناسبات سیاسی دولت های قاجار و عثمانی را در زمینه برخورد با زائران تحلیل کند. راه عتبات با کارکردی چند منظوره اعم از تجاری (صادرات و واردات کالا)، مذهبی (زوار عتبات عالیات و حمل اجساد) و ارتباطی (کاروان رو) نقش مهمی در توسعه شهر کرمانشاه در دورۀ قاجار داشته است؛ چنانکه بازار توسعه یافته در مسیر حرکت کاروان های عتبات عامل مهم رونق شهر در این دوره بوده است. به خاطر اهمیت یاد شده، شاهزادگان قاجاری حاکم کرمانشاه پس از تعامل با دولت عثمانی تمهیدات لازم را جهت امنیت زوار و تجار
خلاصه پایان نامه
-
معماری مسکونی یزد در دوره آل مظفر (ایلخانی)، نمونه موردی: خانه های روستای خَویدَک
سید فضل اله میردهقان اشکذری 1396دوره آل مظفر یکی از دوره های شکوه و رونق در منطقه یزد است که در سایه آن، ساخت وساز بناها با کاربری های مختلف از جمله مسکونی، رونق گرفت که نمونه های متعددی از آنها در شهرها و روستاهای مختلف یزد شناسایی شده و با توجه به اینکه منطقه یزد دارای اقلیم گرم و خشک میباشد، می توانست تاثیر زیادی در ایجاد شرایط آسایش حرارتی داشته باشد. در بررسی باستان شناختی صورت گرفته در روستای خویدک نیز چندین نمونه شناسایی شده از لحاظ ویژگی های معماری قابل مقایسه با نمونه های دیگر بودند. به همین منظور سوالات زیر مطرح شده اند 1: چگونه می توان خانه های شناسایی شده در روستای خویدک را به دوره آل مظفر تاریخ گذاری کرد؟ 2: تاثیر اقلیم بر معماری خانه های مذکور به چه صورت است؟ 3: تعامل شیوه های مورداستفاده در ساخت خانه های این دوره با اقلیم یزد به چه صورت است؟ 4: تفاوت ها و شباهت های موجود بین خانه های روستای خویدک در این مقطع زمانی با مناطق دیگر استان چیست؟ نتایج پژوهش نشان می دهد که خانه های روستای خویدک از لحاظ ویژگی های معماری کاملاً قابل مقایسه با نمونههای دیگر می باشند و به دوره آلمظفر تاریخگذاری میشوند. از جمله این ویژگیهای مورد مقایسه میتوان به استفاده از پلان چهارصفه، پراکندگی یکسان فضاهای معماری، استفاده از شیوههای تزیینی یکسان و ویژگیهای سازهای یکسان اشاره کرد. با مطالعه ویژگی های معماری خانه های مظفری خویدک می توان گفت از شیوه های مختلفی برای همسازی با اقلیم استفاده شده است. اما به منظور بررسی تاثیر تناسبات موجود بین فضاهای مختلف در ایجاد شرایط آسایش حرارتی از نرمافزاهای شبیهساز استفاده به منظور بازسازی تعامل با خورشید و باد استفاده شده و نتایج به نمونههای دیگر که دارای تناسبات متفاوتی بودند مقایسه گردید. بدین منظور برای بررسی تعامل با تابش خورشید از نرمافزار اکوتکت و برای شبیهسازی باد از فلوئنت استتفاده شده است. نتایج شبیهسازیهای خورشیدی نشان میدهد که با انتخاب جهتگیری مناسب، بهترین تعامل با انرژی خورشیدی به عمل آمده و عنصر حیاط، در کنار سازماندهی فضاهای مختلف در اطراف خود با توجه به جریان گردش خورشید، سبب می گردید تا بخش های مختلف خانه هرکدام به فصلی از سال اختصاص یابند. با این وجود، نمونه آلمظفر شرایط آسیاش حرارتی کمتری را نسبت به نمونههای دیگر در ماههای سرد ایجاد
خلاصه پایان نامه
-
مطالعه نقوش انتزاعی سفالینه های قرون سوم و چهارم هجری در ناحیه شمال شرقی ایران
1395با توجه به ویژگی و رویۀ معمول و مرسوم در باستانشاسی موضوع استفادۀ این علم از دانسته های سایر علوم، پیشتاز بودن باستانشناسی از این نگاه با عملکرد مذکور طی اقدامات بررسی، کاوش و گزارش بر همگان مبرهن و در تاریخ علم مشهود است، شایسته است این ویژگی بیش از پیش مورد عنایت و منطبق بر خصیصۀ علمِ نوین موسوم به مطالعات میان رشته ای مطمح نظر قرار گیرد، علاوه بر این یعنی لزوم پویایی و بالندگی متاثر از اصل سنجش پذیری و ابطال پذیری در علم موضوع دیگری است که از تولیدات علمی بخصوص پژوهش های دورۀ دکتری بدیهی ترین انتظار به نظر می رسد، از طرفی با مراجعه به مطالعات انجام شده ذیل مقولۀ هنر بطور اعم و هنر اسلامی بطور اخص همچون: مطالعات زیبایی شناسی هنر اسلامی ، تاریخ هنر اسلامی ، فلسفۀ هنر اسلامی ، پژوهش هنر اسلامی و سایر مطالعاتی که تا کنون پیرامون هنر این دوره انجام شده است در یک نگاه کلی بیش از هشتاد درصد مطالب نوشته شده و مندرج در منابع، توسط نویسندگانی به رشتۀ تحریر درآمده است که به دلیل غیر مسلمان بودن، و عدم اطلاع از مبانی، تئوری ها و ایدئولوژی اسلام چندان نتوانتسته اند به درون و ذات هنر اسلامی راه یابند که البته با توجه به حدود نویسندگان این منابع، خلا ها و نقصانهای موجود چندان هم دور از انتظار نیست، لذا به دلیل این بیگانگی با مبانی و اصول دین اسلام هرگز نتوانستند به جز ظاهر، به باطن دین اسلام راه یافته و بدینسان هنر اسلامی را هنری صرفاً تزئینی و فاقد محتوا قلمداد کردند.
خلاصه پایان نامه
پایان‌نامه‌های کارشناسی‌ارشد
-
بررسی موقوفات تاریخی همدان و تاثیرگذاری در روند شکل گیری بناهای شهر از دوران صفوی تا پایان دوره قاجار
محمدرضا نادری 1397نهاد وقف همواره اهمیت ویژه ای در تاریخ ایران اسلامی و حتی ایران پیش از اسلام داشته است. حکومت ها با وقف نمودن بناهای عام المنفعه در تلاش بودند تا از این طریق به رونق ساختار جامعه پرداخته و بتوانند بخشی از حیات اقتصادی خود را تامین کنند. با توجه به اهمیت وقف در بافت شهرهای مهم دوره اسلامی، می توان تاثیر این پدیده را در شکل گیری مراکز شهری جستجو کرد. از آنجایی که شهر همدان از جمله شهرهای مهم ایران در دوران اسلامی است، مطالعه نهاد وقف و تاثیر آن در رشد عناصر کالبدی شهر از جایگاه ویژه ای در قرون متاخر اسلامی برخوردار است. بر این اساس پژوهشِ پیشِ رو در تلاش است تا با استفاده از مدارک موجود اعم از اسناد وقفی و گزارش های نگاشته شده در این زمینه، نقش وقف را در توسعه و رشد شهر همدان در قرون متاخر اسلامی پی گیری کند. مهمترین سوالاتی که محور پژوهشِ حاضر را تشکیل می دهند عبارتند از: وقف در همدان چه تاثیری بر شکل گیری فضا های شهری و ارتباط انها با یکدیگر داشته است ؟ نقش حاکمیت ملی و محلی در موقوفات و بنا های مرتبط با ان چگونه است؟ تغییر در حاکمیت ملی از دوره صفوی تا قاجار در موقوفات چه تاثیری داشته است ؟ نهاد وقف چه تاثیری در رشد و توسعه فضاهای شهری همدان در قرون متاخر به ویژه دوره قاجار داشته است؟ ؟ نتایج پژوهش نشان می دهد که بیشتر عناصر اصلی بافت تاریخی شهر همدان وقفی بوده اند. در رشد و توسعه بناهای وقفی شهر همدان، حاکمیت وقت دوره قاجار نقش مهمی در حمایت از وقف بناهای عام-المنفعه داشته است؛ به عبارت دیگر بناهای وقفی شهر همدان، به قدری در شکل گیری ساختار شهری به ویژه در دوره قاجار نقش داشته اند، که اگر این بناها را از بافت شهری حذف کرد، عملاً عناصر شاخصی باقی نخواهد ماند.
خلاصه پایان نامه
-
بررسی خاستگاه سفال دو آتشی (زرین فام ) ایرانی
فرهاد امینی 1397سفالگری دوره اسلامی به ویژه بررسی خاستگاه سفالینه های این دوره هموراه یکی از موضوعاتی است که پژوهشگران زیادی به آن پرداخته اند .هرچند دراین باره پژوهشهای فراوانی انجام شده با این حال چون بیشتر این پژوهشها،سلیقه ای، غیر علمی و همراه با تعصب بوده ، بنابراین بسیاری از کار هایی که در زمینه بازسازی تاریخ سفالگری دوره اسلامی انجام شده نادرست و نیاز به باز بینی دارند .یکی ازسفالینه های شاخص این دوره که بحث های زیادی در باره آن مطرح شده، سفال دو آتشی (زرین فام ) است .آنچه که امروزه در باره خاستگاه دو آتشی ایرانی در سطح جهانی گفته می شود و بیشتر پژوهشگران نیزآن را پذیرفته اند، این است که خاستگاه سفال دو آتشی ایرانی مصر بوده و با سقوط سلسله فاطمی در سال 1171 م ، یا آن گونه که برخی به تازگی مطرح می کنند در آغاز سده 6 ه.ق /12 م سفالگرانی از مصر به ایران کوچ کرده و با خود فناوری ساخت آن را به ایران آورده و آن را به سفالگران ایرانی می آموزند . با بررسی های همه جانبه ای که در این پژوهش بر روی داده های باستان شناسی ، نتایج تجزیه عنصری لعاب و بدنه و نیز نوشته های تاریخی و علمی دوره اسلامی انجام شد ، این نتیجه به دست آمد که این دیدگاه درست نیست و وارونه پندار پژوهشگران غربی، خاستگاه سفالینه های دو آتشی ایرانی ، بومی این سرزمین بوده و در یک روند تدریجی ساخت این سفال در ایران هم زمان با عراق در سده های نخستین اسلامی آغاز شده و در دوره های پس از آن ، روند تکاملی خود را پیموده است .به بیان دیگر هیچ ارتباطی میان سفال دو آتشی مصری و ایرانی در کار نیست، زیرا ترکیبات بدنه و لعاب این دو با هم تفاوت دارند. بنابراین در این پژوهش از یک تحریف بزرگ تاریخی در زمینه سفالگری دوره اسلامی پرده بر داشته و تلاش شده که سرگذشت این بخش از سفالگری ایرانی بازبینی و به صورت درست باز سازی شود.نتیجه مهم دیگر این پژوهش آن است که وارونه دیدگاه پژوهشگران غربی که ابداع سفال دو آتشی را به سفالگران عراقی نسبت می دهند ، روشن شد که این دستاورد بزرگ نتیجه کار کیمیاگران اسلامی و به احتمال بسیار زیاد ، ابداع یا تکامل این فناوری به دست جابرابن حیان انجام شده است . افزون بر آن کوشش شد که تا حد امکان ، مراکز ساخت این سفالینه در ایران شناسایی شود .
خلاصه پایان نامه
-
گونه شناسی و تحلیل معماری بناهای خاندان قراگوزلو در استان همدان
فاطمه باباعلی پور 1396از گونه های رایج معماری متاخر تاریخی ایران، بناهای مختلف اربابی و صاحب منصبانی است که نمونه هایی از آن ها در دوره ی قاجار و پهلوی ساخته شده است. از رایج ترین گونه های این نوع بناها در استان همدان، متعلق به خاندان و صاحب منصبان «قراگوزلوها» بوده است. قراگوزلوها در جای جای استان همدان حضور داشتند و اداره ی استان همدان در دوره ی قاجار و پهلوی، توسط خوانین خاندان در چند شاخه ی اصلی به عنوان ارباب و حاکمان محلی (مانند: «اعتمادالدوله» و «بهاءالملک» در ولایت همدان؛ «امیرافخم» در شورین؛ «نقی خان» در روستای ورکانه؛ «امیرنظام» در کبودرآهنگ و...) بوده است؛ بنابراین با حضور خاندان «قراگوزلو» از دوره ی قاجار و پهلوی در ناحیه همدان، بناهای مختلف تاریخی مانند: «خانه های اربابی»، «حمام»، «قلعه»، «مقبره»، «اصطبل پرورش اسب» و... به جامانده است که در نوع خود از گونه های معماری اربابی منحصربه فرد در شیوه ی ساخت و مصالح به کار رفته در این استان به شمار می آیند. مجموعه ی معماری های مختلف خاندان قراگوزلو(ی) همدان، قابل قیاس با مجموعه معماری های اربابی مرسوم سایر نواحی ایران در دوره ی قاجار و پهلوی است که از نظر: نوع ویژگی های معماری (نقشه و استفاده از مصالح)، استراتژی قرارگیری منطقه ای و از نوع معماری حاکمیتی روستایی (ارباب-رعیتی)، مشابه یکدیگر بوده و در جهت بهره مندی از پتانسیل های منطقه ای روستایی و استفاده از مراتع طبیعی بکر و تولیدات کشاورزی، در تامین نیازهای حاکمیتیِ حکومت مرکزی و نیز کنترل و نظارت هرچه بهتر بر مناطق حاشیه ای مورد توجه بوده است. پژوهش حاضر، با طرحِ پرسش هایی همچون: علت وجودی، الگوی پراکنش و گونه های مختلف بناهای اربابی قراگوزلو در نقاط استان همدان چه بوده است(؟)؛ چگونگی بهره از مصالح و گونه های تشکیل دهنده ی معماری خاندان قراگوزلو و نسبت تاثیرپذیری و تاثیرگذار معماری آن از معماری رایج دوره های قاجار و پهلوی منطقه ای بوده است (؟)؛ به مطالعه ی بناهای قراگوزلو استان همدان می پردازد.
خلاصه پایان نامه
-
شکل گیری و روند توسعه بافت شهر رفسنجان از آغاز تا پایان دوره قاجار
فرزانه کریمی حسن ابادی 1396بافت تاریخی هویت یک شهر است که مسایل اجتماعی وسیاسی و فرهنگی را در بر میگیرد این بافت که شامل عناصر معماری یا کارکردهای کتفاوت میباشد .بافت یک شهر به دلیل سنت به جای مانده از گذشتگان از اهمیت بالایی برخوردار است . از نکات مهم از تاریخ هر شهر دوران رشد و افول یا حذف وجودی آن از عرصه جغرافیایی سرزمین هاست . شهر رفسنجان از رشد و توسعه چند روستا در کنار هم شکل گرفته است .تاریخ آن به قبل از اسلام برمیگردد از جمله وامل توسعه آن میتوان به وجود معادن مس و کاشت پسته و قرار گیری در راه های ارتباطی کرمان یزدو مسیر کاروان رو اشاره کرد که در رشد و توسعه این شهر تاثیر به سزایی داشته است . بافت تاریخی شهر رفسنجان با داشتن معماری ایرانی ،مجموعهای از عناصر عمومیو خصوصی را شامل میشود که به صورت یکپارچه با کارکرد های متفاوت در کنار هم قرار دارند علاوه بر آن به دلیل قرار گیری رد بین مسیر های کرمان -یزد و نشانه اقلیمی این شهر از معماری یزد الگو برداری شده است .
خلاصه پایان نامه
-
پژوهشی در شکل گیری و تکوین مجموعه های مذهبی در دوره ی ایلخانی
فاطمه تیموری 1396ارسن های مذهبی (مجموعه های مذهبی) ایلخانی در معماری ایران دوره ی اسلامی مجموعه بناهایی هستند که پیرامون مقبره ی شخص بانی مجموعه ساخته شدند که شامل خانقاه، مسجد، مدرسه، روضه، دارالسیاده و... هستند. این مجموعه ها پیوند عمیقی با جامعه، فرهنگ، سیاست و مذهب دوره ی ایلخانی دارند که با بررسی آن ها می توان به شناختی دقیق از اوضاع مذهبی، معماری ایلخانی و چرایی ساخت و گسترش ارسن های مذهبی پی برد. تا قبل از دوره ی ایلخانی بیشتر مقبره ها و آرامگاه ها منفرد بودند و تنها سه مورد اولیه ی مجموعه سازی مذهبی در دوره ی غزنوی و سلجوقی وجود دارد که در آینده تبدیل به الگویی برای ارسن های مذهبی ایلخانی شد. در دوره ی ایلخانی روند شکل گیری و تکوین ارسن های مذهبی دستخوش تغییر شد و به عنصری مهم در شکل گیری شهرهای ایلخانی و بزرگ ترین پروژه ی معماری این دوره بدل شد. اهمیت مجموعه های مزبور در تاثیرپذیری از معماری دوره های قبل و تاثیرگذاری بر مجموعه سازی مذهبی دوره های بعد و گسترش شهرهای ایلخانی موسوم به ابواب البر مانند غازانیه، رشیدیه و سلطانیه مشخص است. در جریان مطالعات باستان شناسی صورت گرفته برای ارسن های مذهبی و مطالعه ی منابع دسته اول تاریخی، عامل مذهبی دین اسلام و تصوف به عنوان اولین عامل در شکل گیری مجموعه های مذهبی این دوره مشخص شد. از این راه بانیان و حامیان مجموعه ها (پادشاهان ایلخانی، صاحب منصبان درباری و مشایخ تصوف) به پاداش اخروی می رسیدند و نام نیکی از خود به یادگار می گذاشتند که در مذهب و فرهنگ اسلامی امری پسندیده بود. توجه بیش از حد سلاطین ایلخانی به ارسن های مذهبی بعد از مسلمان شدن غازان خان و بازدید او از مزار عارفانی مانند بایزید بسطامی و امامان شیعه در عراق آغاز شد. جانشینان او و وزرای ایلخانی به پیروی از اصلاحات معماری غازان خان دست به ساخت و بازسازی ارسن های مذهبی زدند. رقابت های سیاسی، تبعیت از فرهنگ کوچ نشینی مغولان که پیرامون چادر مرکزی زندگی می کردند و وقف در مجموعه سازی مذهبی تاثیرگذار بود. وقف املاک و ارسن های مذهبی برای استفاده ی عموم مردم باعث ادامه ی حیات بناهای مجموعه و ماندگاری ثروت برای بازماندگان بانیان بود. اما باید به این نکته اشاره کرد که ارسن های مذهبی که با حمایت و دستور ایلخانان و صاحب منصبان ایلخانی ساخته شدند، به دلیل عدم انتخاب درست در جایا
خلاصه پایان نامه
-
مطالعه بافت و بناهای شهر بابک در دوره قاجار
ناهید نیک فرجام 1393بافت تاریخی قسمتی از هویت یک شهر است که مسائل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و فرهنگی را در بر می گیرد و خود را با شرایط زمانی و مکانی وفق داده است . این بافت های تاریخی معمولا در مرکز هر شهر شکل گرفته اند .و از عناصر طبیعی (رودخانه، پوشش گیاهی و )...و عناصر مصنوع (راههای ارتباطی، ابنیه و )..ساخته شده است .در مورد بافت تاریخی هر شهر باید این موضوع را در نظر داشت که هر بافت مجموعه ای از عناصر تاریخی، اجتماعی، علمی و زیبا شناختی است . و اما موضوع مورد پژوهش در اینجا بافت و بناهای تاریخی شهربابک در دوره قاجار است .شهربابک در این دوره در دوران خان سالاری قرار داشته است .که بانی بسیاری از بناهای 1365 بسیاری از آثار معماری دوره بوده اند .و قطعاً ذوق و سلیقه آنان در ساخت و تزئین و نوع بنای ایجاد شده بسیار موثر بوده است .در سال خشتی این شهرستان در اثر سیل از بین رفت، و داده های بسیاری را که امروز می توانست در گسترش دید ما از دوره قاجار سهیم باشد را بهنابودی کشاند .علاوه بر سیل انسان نیز در این میان در این تخریب خود راسهیم کرده است، گویا بازار سرپوشیده ای در این شهر وجود داشته است که در طی روند ساخت و ساز بناهای جدید وگسترش شهر تخریب شده است، بازاری که به احتمال قوی بناهای وابسته ای نیز داشته است .و می توانست پاسخگوی بسیاری از سوالات ما در زمینه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی باشد
-
بررسی قلعه های اربابی (روستایی) دوره قاجار جنوب استان همدان(تویسرکان، ملایر و نهاوند)
محسن کزازی 1392