مرتضی ملکی

شرایط اقلیمی، یکی از عوامل محیطی است که از گذشته بر شکل گیری حیات بشر و تداوم آن موثّر است. معماری مسکن انسان تحت تاثیر این شرایط است. با توجّه به آگاهی جامعه بشری نسبت به این موضوع و تفاوت شرایط اقلیمی در مناطق مختلف جهان، عناصر اقلیمی شامل میزان دما، رطوبت، بارش، ساعات آفتابی، تعداد روزهای یخبندان و جهت، شدّت و مدّت زمان تابش نور خورشید و وزش باد بر معماری موثّر است. در مقابل، انسان از گذشته با اتّخاذ تمهیدات سرمایشی و گرمایشی در کالبد فضایی معماری بنا و خارج از آن جهت تامین آسایش حرارتی بدن خود و جلوگیری از بروز تنش گرمایی و سرمایی در آن سعی در سازگاری با عناصر مذکور داشته است. پژوهش حاضر با تلفیق مطالعات باستان شناسی، معماری و اقلیم شناسی کاربردی به مطالعه راهکارهای گرمایشی و سرمایشی مجموعه بناهای سلطنتی امپراتوری هخامنشی در تخت جمشید در دشت مرودشتِ استان فارس پرداخته است. اطّلاعات مرتبط از علوم یادشده به روش های کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده است و سپس، نیازهای حرارتی ساکنان دشت مرودشت با استفاده از داده های آب وهوایی منطقه در محدوده زمانی سال های 96-1377 خورشیدی و شاخص اولگی مشخّص شد. این اطّلاعات با جزئیّات معماری مجموعه مطابقت داده شد و انطباق پذیری مولّفه های کالبد فضایی معماری مجموعه و عوامل غیر کالبدی با شرایط اقلیمی به روش توصیفی-تحلیلی پردازش شده است. نتیجه پژوهش چنین شد که تمهیدات گرمایشی در اغلب ماه های سرد و تمهیدات سرمایشی در تمامی ماه های گرم جهت تامین آسایش حرارتی ساکنان مجموعه تخت جمشید کافی بوده است. این موضوع با مولّفه هایی که معماران مجموعه، بنا بر دانش تجربی خود از شرایط اقلیمی منطقه، در کالبد فضایی آن اتّخاذ کرده اند، پوشش داده شده است. تنها، میزان برودت هوا در دی ماه بیش از توان عناصر اقلیمی به خصوص حرارت حاصل از تابش نور خورشید در تامین حرارت لازم برای آسایش ساکنان است و نیاز به استفاده از وسایلی در جهت تولید گرما است. با توجّه به عدم کشف بقایای تمهیدات گرمایشیِ خارج از مولّفه های مذکور در کالبد معماری مجموعه و ارتباطات فرهنگی میان دولت آشور جدید و ماد و سپس، ایفای نقش مادی ها در کنار پارسیان در شکل گیری امپراتوری هخامنشی و احتمال انتقال برخی از عناصر فرهنگی آشوری ها به فرهنگ هخامنشی، احتمال می رود که ساکنان مجموعه شاهی تخت جمشید نیز به

ارزیابی تاثیر تابش خیره کننده نور خورشید در فضاهای ادارای همدان

رشد جمعیت در دهه های اخیر و مصرف روزافزون انرژی های تجدید ناپذیر و هزینه ها ای باالا ی ایا ن دسات ه از انرژی و همچنین پیامدهای ناگوار مصرف انرژی بر محیط زیست، بشر را به سامت ی گارای ش داده کا ه درصاد د مصرف انرژی هرچه کمتر و پاک، روی بیاورد. طی 04 سال گذشته دو رویداد جهانی، بحاران آلاود گی مح ایط و ضرورت استفاده بهتر از انرژی را به جوامع بشری هشدار داد. اولین رویداد، تحریم نفتی بود کاه د ر ساال 3991 در پی کمبود پرکاربردترین منبع انرژی یعنی نفت به وقوع پیوست. دومین رویداد نیز هشدار جهانی در رابطه با ا تخریب لایه ازن بود. پروتکل کیوتو در سال 3999 توافق نامه ای را ارائه نمود که به واسطه آن کشاوره ای صانع تی موظف گردیدند، انتشار آلودگی را در جو زمین کاهش دهند و رویکرد انرژی کارایی را در بخا شها ای گونااگو ن - خود به کارگیرند و دامنه تحقیقات درزمینه کاربرد انرژی های تجدیاد پاذیر را افازای ش دهنا د. کااربرد انارژی درزمینه های گوناگون همچون حمل ونقل، صنعت و... بسیار گسترده است، در این میان صانعت سااختمان نقاش بسیار پررنگی را بازی می کند و در حدود 52 تا 04 درصد از کل انرژی مصرفی در سراسر دنیا را به خود اختصاص می دهد. معماران به عنوان طراحان اصلی بخش ساختمان نقش بسزایی در این چرخه ایفا می نمایند و با اساتفاده از ابزار طراحی اقلیمی می توانند در کاهش مصرف انرژی موثر باشند. در این میان پوسات ه سااختمان با ه عناوا ن وسیع ترین سطحی که رابط بین درون و بیرون بنا است و به عنوان خط مقدم در رویا رویی با عوامل اقلیمی و مارز مهم در جهت انتقال و اتلاف انرژی موردتوجه معماران قرارگرفته و پژوهش های گوناگونی در ایان زمیناه انجاام داده اند. رویکرد نوین در طراحی اقلیمی استفاده از طراحی الگوریتمیک است که با اهداف گونااگونی انجاام ما یپاذیرد . هدف اصلی از پژوهش پیش رو طراحی یک پوسته هوشمند با رویکرد طراحی اقلیمی است که باهدف کاهش باار انرژی سرمایش و گرمایش و تامین یکنواختی پراکندگی نور در فضای داخلی برای فصول مختلاف انجاا م گرفتا ه است. در این مسیر از طراحی الگوریتمیک جهت طراحی پوسته هوشمند و بهینه سازی این پوسته استفاده شاد ه است و جهت طراحی الگوریتمیک از نرم افزار راینو به عنوان نرم افزار پایه و از پلاگین های گرس هاپر، لیدی باا و هانی بی نیز به عنوان یکی از قوی ترین ابزار طراحی، شبیه سازی و به