آوا ایمانی

مسئله اصلی این پژوهش بررسی ویژگی های زبانی زنان و مردان تحت تاثیر عوامل «جنسیت» و «سن» به عنوان مهم ترین متغیرهای اجتماعی و همچنین بررسی چگونگی بروز تفاوت های کلامی آنها تحت تاثیر عامل «بافت همجنس/غیرهمجنس» است. برای نیل به هدف مذکور، به بررسی مقولات زبانی «دشواژه»، «تردیدنما»، «لغات خاص زنانه و مردانه» و میزان به کارگیری «گفتار غیرمستقیم» در منابع مکتوب فارسی و گفتار روزمره فارسی زبانان پرداختیم. پیکره مکتوب پژوهش شامل 12 رمان فارسی بود (6 مورد قبل از انقلاب و 6 مورد بعد از انقلاب به صورت تصادفی گزینش شد) و به منظور تحلیل گفتار روزمرۀ گویشوران فارسی از پرسشنامه ای محقق ساخته بهره گرفتیم که به صورت تصادفی میان 523 زن و مرد فارسی زبان و در چهار گروه سنی 15-25، 26-35، 36-45 و بالای 45 سال توزیع گردید. یافته ها و نتایج تحلیل های آماری در منابع مکتوب نشان داد : 1. «جنسیت» بر کاربرد «دشواژه ها» تاثیرگذار است و مردان بیشتر از زنان از عبارات توهین آمیز استفاده می کنند (P= 0.00<0.05) 2. «جنسیت» در مقیاس کلی بر کاربرد «تردیدنماها» و «گفتار غیرمستقیم» تاثیری ندارد، اما در میزان استفاده از طبقات مختلف «تردیدنما» تفاوت چشمگیری بین زنان و مردان وجود دارد. 3 تاثیر عامل «سن» بر میزان کاربرد «دشواژه ها» و «تردیدنماها» معنادار است. به عبارت دقیقتر، گروه های سنی جوانتر (گروه های سنی 25-36 و 36-45) به میزان قابل توجهی بیشتر از دشواژه ها و تردیدنماها استفاده کردند. 4. عامل «بافت» بر میزان کاربرد «دشواژه ها» تاثیر معناداری دارد (65.2% از کل دشواژه ها در بافت هم جنس با گوینده و تنها 34.8% از این دشواژه ها در بافت های مختلط به کار رفته اند). همچنین در تحلیل گفتار روزمرۀ فارسی زبانان مشخص شد: 1. زنان نسبت به مردان از دشواژه های کمتری استفاده کرده و بسامد دشواژه های رکیک در زبان مردان به طور معناداری بالاتر است (P= 0.00<0.05) 2. زنان برای نشان دادن تردید بیشتر از «افعال گواه نما» و مردان بیشتر از «افعال قضاوتی» بهره می برند، با این وجود در مقیاس کلی «جنسیت» تاثیری بر کاربرد تردیدنما ندارد 3. عامل «سن» تاثیر معناداری بر کاربرد «تردیدنماها» ندارد، اگرچه افراد 25-15 ساله بیشتر از افعال وجهی، قضاوتی و گواه نما برای نشان دادن تردید استفاده می کنند 4. گروه سنی 25-15 سال به طور معناداری بیش از دیگ